ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΤΖΩΡΤΖΙΝΑΚΗΣ (Αθήνα, 1950 – Αθήνα, 22 Οκτωβρίου 1989)
Ο Κυριάκος Τζωρτζινάκης έζησε λίγο (1950 – 22 Οκτωβρίου 1989), προσέφερε όμως πολλά στην κιθάρα και τη σύγχρονη ελληνική μουσική.
Είχα την τύχη να τον έχω συμμαθητή στο 39ο Δημοτικό Σχολείο κάπου εκεί στο τέρμα της οδού Πατησίων. Ήταν ο «άλλος» συνδιεκδικητής των δεκαριών (με ή χωρίς τόνο) των δασκάλων μας, αλλά όταν τα έβρισκα μπαστούνια αναζητούσα τα «φώτα του» πηγαίνοντας στο σπίτι του, κοντά στην Αχαρνών, με το ποδήλατο.
Είχα όμως κι εγώ την ατυχία να τον χάσω πολύ νωρίς. Αρχικά για τις σπουδές του και αργότερα, αδόκητα, για πάντα. Ίσως και γι’ αυτό να μην είμαι ο πιο αντικειμενικός άνθρωπος για την παρουσίαση του έργου του.
Στο Κόκκινο
Μόνο κάποια λίγα λόγια μπόρεσα να πω, κάποιες μόνο μνήμες μου. Όλα τα άλλα τα είπε -διαλέγοντας και τη μουσική- ο σπουδαίος ερμηνευτής των έργων του για κιθάρα και επιστήθιος φίλος του Κώστας Γρηγορέας, με τον οποίο τιμήσαμε τη μνήμη του στους 105,5 προχθές, βράδυ της 30ής παραμονής της οδυνηρά εσπευσμένης «αναχώρησής» του από τα εγκόσμια.
Tζωρτζινάκης – Γρηγορέας: Συμμαθητές στη σχολή του Δημήτρη Φάμπα (1975)
Ο Κυριάκος Τζωρτζινάκης έζησε λίγο (1950 – 22 Οκτωβρίου 1989), προσέφερε όμως πολλά στην κιθάρα και τη σύγχρονη ελληνική μουσική. Η εύρωστη πολυεπίπεδη δημιουργία του, έργα συμφωνικά, μουσικής δωματίου, για σόλο όργανο, για κιθάρα ή κιθάρες, συντέθηκε ανάμεσα στο 1975 και το 1978 αρχικά και στα τελευταία χρόνια της ζωής του, ανάμεσα στο 1986 και το 1989. «Τα τελευταία χρόνια της ζωής του, σαν να ήξερε ότι ‘η άμμος της κλεψύδρας του λιγόστευε’, συνέθετε αδιάκοπα, με ένα πρωτόγνωρο πάθος. Γιατί έτσι, ‘Χωρίς Όρια’, έζησε και δημιούργησε ο αξέχαστος στους όπου γης κιθαριστές Κυριάκος. Θα μας τον θυμίζει εσαεί η μουσική του» έγραφε γι’ αυτόν ο στενός του φίλος, ο έξοχος μουσικοκριτικός και άνθρωπος της μουσικής κ. Γιώργος Μονεμβασίτης.
Ο Κυριάκος υπήρξε ένας από τους πιο σημαντικούς συνθέτες έργων για κιθάρα στην Ελλάδα. Γεννημένος στην Αθήνα, πήρε το δίπλωμά του από το Εθνικό Ωδείο με τον Δημήτρη Φάμπα, ενώ παράλληλα σπούδαζε Αρχιτεκτονική στη Φλωρεντία. Το συνθετικό του ταλέντο επισημάνθηκε νωρίς από προσωπικότητες όπως ο Μάνος Χατζιδάκις, ο οποίος μάλιστα το 1976 σε ιδιόχειρο σημείωμα εγκωμίαζε την «έμπνευση και το πηγαίο ταλέντο» του νεαρού Κυριάκου: «Οι ‘Δώδεκα Σπουδές’ για κιθάρα του Κυριάκου Τζωρτζινάκη είναι μια πολύ ευχάριστη μουσική έκπληξη και μια προσφορά στην περιοχή της εκπαιδευτικής μουσικής, με ανυπολόγιστη αξία για τον τόπο μας. Παρ’ όλη τη νεότητά του, ο Τζωρτζινάκης, με προσοχή και με σοφή διαδοχή των κομματιών, αρχίζει τον μαθητή μεσ’ απ’ την παραδοσιακή ηχητική του οργάνου στις σπουδές 1 και 2, τον προχωρεί με φρόνηση σε πιο αρμονικές γραφές με τις σπουδές 3,4 και 5, τον περνάει μεσ’ απ’ τις δύσκολες τεχνικά σπουδές 7 και 8, για να τον φέρει σε μια πιο σύγχρονη ηχητική με τις σπουδές 9,10 και 11 -τις πιο αξιόλογες της σειράς- και να τελειώσει με τη 12η σε μια αποθέωση της παραδοσιακής ηχητικής, πλουτισμένης μ’ όλες τις δεξιοτεχνικές εμπειρίες των σπουδών που προηγήθηκαν. Συγχαίρω τον Τζωρτζινάκη για ολόκληρη την εργασία του, όμως ακόμα περισσότερο για τους ευγενικούς στόχους που γνωρίζει να τους πραγματοποιεί μ’ έμπνευση και πηγαίο ταλέντο» –Μάνος Χατζιδάκις, Οκτώβριος 1976.
Ένα Τραγούδι για Όλους – Duo Επίγονος (Σπύρος Παπικινός – Άγγελος Νικολόπουλος)
«Γράφω μουσική για να παίζεται»
Στο σύντομο διάστημα της φυσικής ζωής του, ο Κυριάκος Τζωρτζινάκης πρόλαβε να γράψει αρκετά έργα για μία και δύο κιθάρες, για φλάουτο και κιθάρα, για πιάνο κ.λπ. καθώς και ένα κονσέρτο για κιθάρα και ορχήστρα. Ταλαντούχος συνθέτης με φαντασία, ευρήματα και γούστο αλλά και με άριστη γνώση της κιθάρας, κάτι που του επέτρεπε να αξιοποιεί όλες τις ιδιαιτερότητες και τα χαρίσματα του οργάνου. Το γράψιμό του επηρεαζόταν αφάνταστα απ’ όσα συνέβαιναν γύρω του. Γι’ αυτό και είχε μέρες που έγραφε ακατάπαυστα, αλλά και μεγάλα διαστήματα αδράνειας.
Εξώφυλλο δίσκου με έργα του Τζωρτζινάκη για δύο κιθάρες
Παρορμητικός, ανήσυχος, ανικανοποίητος και βιαστικός στα έργα και στη ζωή, άφησε πίσω του ένα δυσαναπλήρωτο κενό. Ο δυναμικός, εκρηκτικός και ταυτόχρονα ευαίσθητος χαρακτήρας του αντικατοπτρίζεται απόλυτα μέσα στο έργο του. Ανυπόμονη φύση καθώς ήταν, αρνιόταν να γράφει μουσική για να μένει στα αζήτητα. «Δεν μ’ ενδιαφέρει να γράφω μουσική για να μένει στο συρτάρι, αλλά για να παίζεται» έλεγε. Ακόμα όσοι τον γνώρισαν από κοντά αναπολούν τον πληθωρικό σε ενέργεια μουσικό και φίλο με το σπάνιο χιούμορ.
Το εξώφυλλο της (εμπλουτισμένης) επανέκδοσης του δίσκου «Ο Γρηγορέας παίζει Τζωρτζινάκη» (2007), ο οποίος εξακολουθεί να είναι σε κυκλοφορία
«Βλέπω την ανταπόκριση που υπάρχει τόσα χρόνια μετά, βλέπω ότι υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι δεν γνωρίζουν πότε έζησε αυτός, δεν γνωρίζουν αν αυτός πέθανε νωρίς ή ποιος ήταν. Και βλέπω ότι δέχονται τη μουσική του σαν σημερινή. Δεν τη δέχονται σαν μια μουσική που ήταν κομμάτι μιας μακρινής εποχής. Τα παιδιά, οι μαθητές της κιθάρας, την αγκαλιάζουν με πολύ μεγάλη ευκολία, το ίδιο και οι νέοι σολίστ. Τα έργα του δείχνουν πως αντέχουν στον χρόνο» έλεγε ο «κολλητός» του Κώστας Γρηγορέας στην επέτειο των 25 χρόνων της απουσίας του παλιού συμμαθητή μου και, πλέον, σύγχρονου κιθαριστικού μύθου.
«Είναι δεδομένο ότι σε μια μόνο ζωή δεν μπορείς να κατευθύνεις τη δημιουργικότητά σου σε πολλές κατευθύνσεις εάν έχεις ως στόχο την αξιοπρεπή καλλιτεχνική παρουσία»
Ποια είναι η πρώτη σας μουσική ανάμνηση;
Δεν θα μπορούσα να απομονώσω μια συγκεκριμένη ανάμνηση, μιας και η γονείς μου ως μουσικόφιλοι φρόντισαν να έχω συνεχή επαφή μαζί της από… βρέφος. Το Τρίτο Πρόγραμμα έπαιζε συνεχώς στο ραδιόφωνο, αλλά και στο μαγνητόφωνο μπομπίνας του πατέρα, στο οποίο είχε δημιουργήσει μια τεράστια συλλογή κλασικής κυρίως μουσικής. Ίσως σαν πρώτο άκουσμα που μου εντυπώθηκε, ήταν το σόλο φλάουτο από τα Καυκασιανά Σκίτσα του Ιππολύτοφ Ιβάνοφ, ένα υπέροχο κομμάτι όχι τόσο γνωστό δυστυχώς.
Με ποιόν Μουσικό θα θέλατε να βρεθείτε επί σκηνής;
Με πάρα πολλούς! Θα έλεγα όμως ότι είμαι πια σε μια ηλικία που, δυστυχώς ή ευτυχώς, αυτός ο «ένας» μουσικός ανήκει στο παρελθόν κι όχι στο μέλλον μου: και είναι ο Μάνος Χατζιδάκις. Η παρουσία του ως μέντορας και συνεργάτης στη μουσική ζωή μου για αρκετά χρόνια υπήρξε τόσο εκθαμβωτική που δύσκολα θα μπορούσα να απομονώσω κάποιον, από αυτούς που είναι στην σφαίρα του εφικτού φυσικά.
Περιγράψτε μας τη μέχρι σήμερα πορεία σας στη μουσική.
Ξεκίνησα ως σολίστ κλασικής κιθάρας, με ανησυχίες για συνεργασίες και εμπειρίες σε όλα τα είδη μουσικής που με συγκινούσαν. Είναι δεδομένο ότι σε μια μόνο ζωή δεν μπορείς να κατευθύνεις τη δημιουργικότητά σου σε πολλές κατευθύνσεις εάν έχεις ως στόχο την αξιοπρεπή καλλιτεχνική παρουσία. Οπότε στην πορεία μου, οι συγκυρίες μάλλον, με έσπρωξαν κατ’ αρχήν στην σολιστική καριέρα της κλασικής μουσικής, με ρεσιτάλ και ηχογραφήσεις. Στην πορεία σε αυτό προστέθηκε το ελληνικό τραγούδι, ως ακομπανιατέρ εξαιρετικών τραγουδιστριών, αλλά και ως συνεργάτης σπουδαίων τραγουδοποιών και συνθετών, σε συναυλίες και πάμπολλες ηχογραφήσεις. Σε αυτά, μέσω σπουδών και εμπειρίας, προστέθηκε η σύνθεση οργανικής μουσικής, η οποία θεωρώ ότι ολοκληρώνει «το πρόσωπο» που ονειρεύτηκα να αποκτήσω ως καλλιτέχνης.
Υπήρξαν επιρροές καθοριστικές θετικές ή αρνητικές;
Ο δάσκαλος Δημήτρης Φάμπας μου εμφύσησε την αγάπη για την κλασική κιθάρα. Ο Νότης Μαυρουδής ως φίλος και συνεργάτης την επέκτεινε. Ο συνθέτης Κυριάκος Τζωρτζινάκης με βοήθησε να την ταιριάξω στα μέτρα μου δίνοντας μου την πρώτη ευκαιρία να εκφραστώ προσωπικά μέσω των νέων έργων του. Ο Τάσος Καρακατσάνης μου έμαθε να συνυπάρχω στα οργανικά σύνολα και να αντιλαμβάνομαι τον ρόλο των οργάνων σε αυτά. Ο Μάνος Χατζιδάκις με έμαθε να απογειώνομαι μέσω αυτών. Και ο μαέστρος – πιανίστας Γιώργος Χατζινίκος μου δίδαξε το πως να ζω «και μαζί και χώρια» από την κιθάρα, μαθαίνοντάς με το να νιώθω προ παντός μουσικός, και κατά δεύτερον σολίστας που η τύχη έφερε στα χέρια μου αυτό το θαυμάσιο μουσικό εργαλείο: την πολυφωνική κλασική κιθάρα. Προφανώς υπήρξαν και πολλοί άλλοι επηρεασμοί από συνθέτες, τραγουδιστές, μουσικούς, όμως τα παραπάνω θα έλεγα πως υπήρξαν τα βασικά σκαλοπάτια της μουσικής ζωής μου, υπό την έννοια ότι καθόρισαν τις επιλογές μου.
Σας «τρομάζει» η επιτυχία ή η αποτυχία;
Νομίζω ότι είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ψυχοσύνθεσης ενός καλλιτέχνη και οι δυο αυτές πλευρές της δημιουργικής διαδικασίας. Μόνο που για τον καθένα είναι διαφορετικό το πως εννοούνται. Για έναν μουσικό και συνθέτη σαν κι εμένα, αποτυχία είναι να απογοητεύσω αυτούς που είναι κοντά στην Τέχνη μου και με πιστεύουν. Και επιτυχία το να νιώθω άξιος των προσδοκιών τους. Το να με αναγνωρίζουν κάποιοι που τυχαία με συναντούν στο δρόμο (αυτό δηλ. που το mainstream εννοεί επιτυχία του καλλιτέχνη) προφανώς δεν υπήρξε ποτέ το ζητούμενο, τότε θα ήταν πολύ διαφορετικές οι επιλογές μου ώστε να το (πιθανώς) πετύχω. Όχι βεβαίως ότι δεν είναι ευχάριστο όταν η αναγνώριση κάποιες λίγες φορές συμβαίνει (χα χα), η ματαιοδοξία του καλλιτέχνη είναι παρούσα, όμως προσπαθώ φιλότιμα να μην είναι καθοριστική. Ας μην ξεχνάμε όμως πως κάθε συνεπής καλλιτέχνης πρέπει να έχει ως ιδανικό στόχο το έργο του να αφορά άπαντες! Η πραγματικότητα πρέπει να είναι αυτή που θέτει τα όρια, όχι ο δημιουργός.
Ποια είναι η άποψή σας για τα μουσικά τηλεοπτικά talent show;
Η χειρότερη. Δημιουργούν ψευδαισθήσεις καριέρας σε παιδιά με δίψα για τέχνη (η απλά για προβολή) και απομακρύνουν τον μέσο άνθρωπο από την πραγματικότητα, η οποία είναι ότι η εκπαίδευση σε μια Τέχνη δεν γίνεται σε ένα μήνα αλλά σε πολλά, πάρα πολλά χρόνια μοναχικής και ομαδικής σκληρής προσπάθειας. Ότι οι πραγματικοί δάσκαλοι είναι προσωπικότητες με επιστημονική καλλιτεχνική κατάρτιση κι όχι τηλεοπτικοί αστέρες, ή, στην καλύτερη των περιπτώσεων, πετυχημένοι επαγγελματίες της πιάτσας. Τα talent show (αποκαλούμενα… «Ακαδημίες» ενίοτε ευτελίζοντας πλήρως τον όρο) δημιουργούν αναλώσιμα τεχνητά «αστέρια» που ένα σύστημα προβολής τα δημιουργεί και μετά τα σβήνει με συνοπτικές διαδικασίες. Με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ψυχική υγεία αυτών των παιδιών, αλλά και την πολιτιστική υγεία ενός ολοκλήρου λαού, που γαλουχείται στο να βλέπει την Τέχνη ως «φιγούρα» ή «ξέδομα» και τίποτα παραπάνω.
Υπάρχουν μάνατζερ στην Ελλάδα που μπορούν να βοηθήσουν την πορεία ενός μουσικού;
Στο δικό μου χώρο, δηλ. της Έντεχνης Οργανικής Μουσικής, όχι δε νομίζω. Υπάρχουν σοβαροί άνθρωποι που μπορούν να οργανώσουν ή να βοηθήσουν, όμως μάνατζερ με την κανονική έννοια, δηλ. του ανθρώπου που θα σου χτίσει μια καριέρα, όχι δεν υπάρχουν. Και το λέω με λόγο γνώσης, καθότι είχα στο παρελθόν κανονικό μάνατζερ στο εξωτερικό και γνωρίζω τι αυτό σημαίνει.
Ποια είναι τα μελλοντικά μουσικά σας σχέδια;
Κυκλοφορεί αυτές τις ημέρες και σε cd η συλλογή μου (ως σολίστ και ενίοτε ως συνθέτης) με τίτλο “Kostas Grigoreas: Recording Guitarist”.
Έχω επίσης σχεδόν ολοκληρώσει τις ηχογραφήσεις με την πιο πρόσφατη συλλογή από συνθέσεις μου, που θα παρουσιαστούν σε άλμπουμ με εκλεκτούς Έλληνες μουσικούς. Ο τίτλος είναι «Ελληνικές Θαλασσογραφίες» και μέρος της παρουσιάστηκε τον Φεβρουάριο στη συναυλία μου στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.
Παράλληλα συνεχίζω τη συνεργασία μου σε συναυλίες ως σολίστ και ως συνοδός με την εξαιρετική τραγουδίστρια Σαβίνα Γιαννάτου.
Επίσης ξεκινάμε πάλι τη συνεργασία μας με τον μοναδικό ερμηνευτή του Νέι, τον Χάρη Λαμπράκη, ξεκινώντας με μια «πασχαλινή» συναυλία για Νέι και κιθάρα, που θα πραγματοποιηθεί την Μεγάλη Δευτέρα στην Αίθουσα Νάκας της Αθήνας.
Παράλληλα συνεχίζω σταθερά να διαχειρίζομαι το διαδικτυακό μουσικό περιοδικό http://www.tar.gr, που μαζί με τον Νότη Μαυρουδή, την Έφη Αγραφιώτη, τον Ευάγγελο Ασημακόπουλο, την Τίνα Βαρουχάκη, τον Άλκη Αναστόπουλο και αρκετούς άλλους σημαντικούς ανθρώπους του χώρου της μουσικής στηρίζουμε με την εθελοντική εργασία μας εδώ και 13 χρόνια.
Και φυσικά συνεχίζω να διδάσκω κλασική κιθάρα σε μαθητές κάθε ηλικίας, μια αγαπημένη συνήθεια πια…
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ
Ο Κώστας Γρηγορέας είναι ένας από τους πιο προικισμένους Έλληνες κιθαριστές του καιρού μας. Σύγχρονος στην αντίληψή του για την κιθάρα και βαθιά καλλιεργημένος μουσικά…»
Μάνος Χατζιδάκις, συνθέτης, “Το Τετράδιο για Κιθάρα”
«…Εξαιρετική τεχνική και ήχος…»
Guitar magazine, Λονδίνο
«…Ως συνθέτη, τον Γρηγορέα χαρακτηρίζει αδιατάρακτη ισορροπία και συλλειτουργία οραματισμού και ευρηματικότητας […] Ως σολίστ, μας καθήλωσε με την ηχητική ευγένεια, την πλαστικότητα φράσεως και ρυθμού και έναν πλούτο λεπτότατων εκφραστικών αποχρώσεων…»
Γιώργος Λεωτσάκος, Εξπρές
«…Υπέροχο, Κώστα! Απήλαυσα την κάθε νότα του παιξίματός σου. Υπέροχη ζωντάνια, απόδοση των φράσεων… ΜΠΡΑΒΟ!»
Oscar Ghiglia, σολίστ κιθάρας
«…Μια λαμπρή εμφάνιση… ένας χαρισματικός κιθαριστής…»
Classical Guitar magazine
Ο Κώστας Γρηγορέας είναι ένα από τα επιφανέστερα μέλη της Ελληνικής κιθαριστικής οικογένειας και μια ξεχωριστή παρουσία στο χώρο της Ελληνικής μουσικής.
Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1957 και έχει σπουδάσει κιθάρα, ανώτερα θεωρητικά και μουσική τεχνολογία.
Ξεκίνησε την κιθάρα σε μικρή ηλικία με τον μουσικοδιδάσκαλο Γιάννη Ανδρεόπουλο. Στη συνέχεια σπούδασε στην τάξη του κιθαριστή Δημήτρη Φάμπα στο Εθνικό Ωδείο και απεφοίτησε με «Αριστείο». Θεωρητικά της μουσικής σπούδασε με τους Μιχάλη Βούρτση, Νικηφόρο Νευράκη και Πέτρο Τσιτσόπουλο (Πτυχίο Φούγκας).
Συνέχισε τις μεταπτυχιακές σπουδές του στην Αγγλία με υποτροφία του Βρετανικού Συμβουλίου. Εκεί σπούδασε κιθάρα και ανώτερα θεωρητικά στο Royal Northern College of Music με τους Gordon Crosskey, John Williams και τον πιανίστα και μαέστρο Γιώργο Χατζηνίκο.
Αποφοιτώντας απέκτησε το Postgraduate Diploma του Πανεπιστημίου του Manchester.
Οι δραστηριότητες του περιλαμβάνουν συναυλίες, σύνθεση, συνοδεία τραγουδιού, παραγωγές ηχογραφημάτων και διδασκαλία.
Στις μακροχρόνιες συνεργασίες του ως σολίστ κλασικής κιθάρας σε συναυλίες και σε ηχογραφήσεις περιλαμβάνονται σημαντικότατοι Έλληνες συνθέτες και τραγουδοποιοί (Μάνος Χατζιδάκις, Μίκης Θεοδωράκης, Νίκος Μαμαγκάκης, Γιάννης Σπανός, Χρήστος Λεοντής, Νότης Μαυρουδής, Μιχάλης Τραυλός, Λένα Πλάτωνος, Κυριάκος Τζωρτζινάκης κ.ά.), διακεκριμένοι τραγουδιστές (Σαβίνα Γιαννάτου, Αλίκη Καγιαλόγλου, Μαρία Δημητριάδη, Νένα Βενετσάνου, Άννα Παρλαπάνου, Φλέρυ Νταντωνάκη, Λάκης Παππάς, Μαρίζα Κωχ, Χάρις Αλεξίου κ.ά.), καθώς και πάμπολλοι διαπρεπείς Έλληνες και ξένοι μουσικοί .
Έχει δώσει πολλές συναυλίες και έχει ηχογραφήσει για το ραδιόφωνο και την τηλεόραση στις περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες, στην Αμερική, στην Αφρική και στην Άπω Ανατολή.
Συνθέτης «με πλούσιο όραμα» (κατά τον κορυφαίο μουσικοκριτικό Γιώργο Λεωτσάκο), έχει καταθέσει έργο σημαντικό για το ρεπερτόριο της Ελληνικής οργανικής μουσικής, με έμφαση στο ρεπερτόριο της κλασικής κιθάρας, είτε ως σολιστικού οργάνου, είτε ως μέρους συνόλου. Το μεγαλύτερο μέρος του έργου του έχει ήδη παρουσιαστεί σε συναυλίες, σε δισκογραφία και στο διαδίκτυο, αποσπώντας εγκωμιαστικές κριτικές από κοινό και κριτικούς. Επίσης, το μεγαλύτερο μέρος του έργου του έχει εκδοθεί, είτε σε έντυπη μορφή από τον οίκο Παπαγρηγορίου-Νάκας, είτε σε ηλεκτρονική μορφή από τον Ελβετικό οίκο Musicaneo και τον Γαλλικό Free-scores. To 2013, σε παγκόσμιο διαγωνισμό σύνθεσης, με ελεγχόμενη διαδικτυακή ψηφοφορία, που διοργάνωσε το Free-scores, βραβεύτηκε η σύνθεσή του «My Sky» για 2 κιθάρες.
Σημαντικότατη είναι η παρουσία του στη δισκογραφία ως συνθέτης, αλλά και ως σολίστ κλασικής κιθάρας, με δίσκους για σόλο κιθάρα, μουσική δωματίου, φωνή και κιθάρα και πάρα πολλές συμμετοχές σε έργα σύγχρονων συνθετών.
Ως μουσικοπαιδαγωγός, ακολουθώντας την μεγάλη παράδοση των Ελλήνων βιρτουόζων της κιθάρας και διδάσκοντας μικρούς και μεγάλους μαθητές, έχει δημιουργήσει σχολή από διακεκριμένους κιθαριστές, οι περισσότεροι από τους οποίους κάνουν ήδη επιτυχημένη επαγγελματική καριέρα.
Διδάσκει και είναι έφορος της κιθάρας στα ωδεία Πυθαγόρειο και Πειραματικό Ψυχικού στην Αθήνα και Πολυρυθμία στην Πρέβεζα, όπου είναι και βασικός διοργανωτής των εκδηλώσεων «Ημέρες Μουσικής Πρέβεζας».
Επίσης συμμετέχει ως μέλος της κριτικής επιτροπής σε μουσικούς διαγωνισμούς διεθνούς κύρους.
Είναι τακτικό μέλος της Ένωσης Ελλήνων Μουσουργών.
Μαζί με το Νότη Μαυρουδή εκδίδουν το «TaR – μουσικό διαδικτυακό περιοδικό με αφορμή την κιθάρα» ( http://www.tar.gr/ )
Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, 25/2/2019 Εντυπώσεις της Τίνας Βαρουχάκη από τη συναυλία-αφιέρωμα
και προσωπικές αναμνήσεις από την έως τώρα καλλιτεχνική διαδρομή του κιθαριστή & συνθέτη
Φτιάχνουν ιστορία οι παρέες: Πράξη Ι
Βρισκόμαστε στις αρχές της δεκαετίας του΄90. Φοιτητοπαρέα, είχαμε πάει σε μια γνωστή μπουάτ της Αθήνας ν΄ακούσουμε την Αλίκη Καγιαλόγλου. Ήταν μια μυσταγωγική μουσική βραδιά με τραγούδια σε μια πολύ λιτή διασκευή, για φωνή και κιθάρα… Θυμάμαι πόσο με γοήτευσε η συνοδεία της κλασικής κιθάρας…
Η φυσιογνωμία του σολίστα, ήταν γνώριμη. Σύντομα συνειδητοποίησα ότι επρόκειτο για τον ίδιο άνθρωπο που ήταν στο εξώφυλλο μιας πολύ αγαπημένης μου κασέτας με τίτλο: «Κιθάρα Apasionada». Ο σολίστ, δεν ήταν άλλος από τον Κώστα Γρηγορέα.
Φτιάχνουν ιστορία οι παρέες: Πράξη ΙΙ΄
Παραμένουμε στις αρχές της δεκαετίας του΄90. Ο δάσκαλός μου, Παναγιώτης Δεληγιάννης, με διδάσκει ένα έργο του αείμνηστου Κυριάκου Τζωρτζινάκη (1950 – 1989). Με αφορμή το γεγονός, με προτρέπει να αγοράσω το ηχογράφημα που είχε κυκλοφορήσει ήδη από το 1985 με τίτλο: «Έργα Ελλήνων Συνθετών για κιθάρα: Κυριάκος Τζωρτζινάκης, Κώστας Γρηγορέας (κιθάρα)».
Σε αυτό το αξέχαστο βινύλιο, είχαμε την ευκαιρία να ακούσουμε τα υπέροχα έργα του Κυριάκου Τζωρτζινάκη, όπως: «4 Δημοτικές Εικόνες», «Ο Χορός των Ρολογιών», «Νυχτερινό», «Singing in Another Tune” κ.ά. ερμηνευμένα με τη μοναδική ευαισθησία του Κώστα Γρηγορέα.
«Tον Κυριάκο Τζωρτζινάκη είχα την τύχη να τον έχω συνεργάτη, αλλά και στενό φίλο. Είχα όμως την ατυχία να τον χάσω πολύ νωρίς». (…) «Με την ερμηνεία όμως των έργων του, μπορώ να εκφράσω πόσο σημαντική για μένα ήταν, και εξακολουθεί να είναι, η μουσική του» αναφέρει συγκινημένος ο Κώστας Γρηγορέας σε άρθρο του, αφιερωμένο στη μνήμη του Κυριάκου Τζωρτζινάκη.[1]
Φτιάχνουν ιστορία οι παρέες: Πράξη III’
Μέσα δεκαετίας του΄90. Με την προτροπή του δασκάλου μου, αγοράζω το βιβλίο «Τετράδιο για κιθάρα», με παρτιτούρες έργων του Μάνου Χατζιδάκι σε διασκευή Τάσου Καρακατσάνη. Ήταν μια «όαση» μουσικής, αυτό το βιβλίο! Ένιωθα ως εάν να είχε εκδοθεί για να…μας παρηγορήσει, αντισταθμίζοντας τα κουραστικά λεγκάτα, τις βαρετές ασκήσεις αντίχειρα και τις εξαντλητικές σκάλες… Αυτή η έκδοση, ήταν το κίνητρο να τα υπομείνει κανείς όλα αυτά! Με ποια ανταμοιβή; Μα ασφαλώς, με το να διδαχθούμε αυτές τις όμορφες Χατζιδακικές μελωδίες (που παραμένουν επίκαιρες έως σήμερα) και να επιχειρήσουμε να τις παίξουμε, με πρότυπο την έξοχη ερμηνεία τους από τον Κώστα Γρηγορέα στο ομότιτλο ηχογράφημα, στο εξώφυλλο του οποίου ο ίδιος o Χατζιδάκις, και ως παραγωγός, είχε γράψει:
Φτιάχνουν ιστορία οι παρέες: Πράξη IV΄
Είμαστε στο 2003. Μέχρι τότε ο Κ.Γ. είναι γνωστός και καταξιωμένος ως σολίστ κλασικής κιθάρας. Από εκείνη τη χρονιά, αναδύεται και μια ακόμη ταυτότητά του, εξίσου σημαντική και ενδιαφέρουσα: αυτή του συνθέτη. Τότε κυκλοφορεί η πρώτη έκδοση με παρτιτούρες συνθέσεών του για κιθάρα, η οποία τιτλοφορείται: «Κιθάρα σε Ελληνικό Τρόπο» (εκδόσειςΠαπαγρηγορίου Κ. – Νάκας Χ.)
Ο ίδιος ο συνθέτης, παρατηρεί σχετικά: «Σαν Ελληνικούς τρόπους, αντιλαμβάνομαι όλα τα αυθεντικά στοιχεία, αλλά και όσα έχουν ενσωματωθεί στην Ελληνική μουσική. Από την παραδοσιακή και λαϊκή μουσική, τους Έλληνες και ξένους συνθέτες και τραγουδοποιούς έως την Jazz και το Rock που συντρόφευαν τα νεανικά μου ακούσματα».
Φθάνουμε στο 2004. Εκείνη τη χρονιά, ο Κ.Γ. ηχογραφεί τα σχετικά έργα που κυκλοφορούν πλέον σε cd. Ο μουσικοκριτικός Γιώργος Λεωτσάκος, κάνει, όπως είναι επόμενο, μια εξαιρετική κριτική για την παρουσίαση των έργων από τον κιθαριστή-συνθέτη σε ένα ρεσιτάλ στην αίθουσα Φίλιππος Νάκας, επισημαίνοντας, μεταξύ άλλων, τα εξής [2]:
«Στερεότατη τεχνική υποταγμένη στα βιωματικά κελεύσματα μιας άπεφθης μουσικότητας… εξίσου προικισμένος κιθαριστής και συνθέτης…ο Γρηγορέας μας καθήλωσε με την ηχητική ευγένεια, την πλαστικότητα φράσεως και ρυθμού και έναν πλούτο λεπτότατων εκφραστικών αποχρώσεων…Ανέδειξε εαυτόν σε δημιουργό όχι μόνο με αίσθηση της λειτουργικότητας των αντιθέσεων και του timing στην εναλλαγή τους, αλλά και με όραμα τόσο πλούσιο που απαιτεί εκφραστικά μέσα μεγαλύτερης εκφραστικής εμβέλειας από την κιθάρα (Ωδείο Φ.Νάκας 25.02.2005).»
Φτιάχνουν ιστορία οι παρέες: Πράξη V΄
Βρισκόμαστε στο 2007. Ο Κυριάκος Τζωρτζινάκης έχει ήδη από το 1989, περάσει στην αιωνιότητα. Το ίδιο όμως και τα έργα του. Ο Κ.Γ. τα κυκλοφορεί εκ νέου σε cd με τίτλο: «Ο Κώστας Γρηγορέας παίζει Κυριάκο Τζωρτζινάκη» (MOTIVO, NM 1063 – 2007) . Προλογίζοντας την έκδοση, ο Ιστορικός και Κριτικός μουσικής Γ.Β. Μονεμβασίτης, σημειώνει, μεταξύ άλλων, τα εξής: «Τούτο το ανθολόγιο της μουσικής του για κιθάρα από τον φίλο, συνοδοιπόρο και συνεργάτη του Κώστα Γρηγορέα, εκτός του ότι αποτελεί οφειλόμενο εγκώμιο, διαθέτει και ικανά στοιχεία πρωτοτυπίας:….».[3]
Σε ό,τι αφορά το περιεχόμενο του νέου, επικαιροποιημένου ηχογραφήματος, ο Γ.Β. Μονεμβασίτης, μας πληροφορεί σχετικά: «Οι πέντε από τις δώδεκα αυτές σπουδές (οι με αριθμό 3, 4, 9, 10 και 11) υπήρχαν ερμηνευμένες στην έκδοση του 1985. Δυο ακόμη, οι με αριθμό 5 και 6, οι οποίες, ειρήσθω εν παρόδω, μαζί με τις 3 και 4 αποτελούσαν ενότητα την οποία ο δημιουργός τους αποκαλούσε Μινιατούρες, ηχογραφημένες στη διάρκεια ρεσιτάλ που έδωσε ο Κώστας Γρηγορέας το 2005, συμπεριλαμβάνονται στη νέα έκδοση. Προστέθηκε ακόμη η «Ωδή στο παράλογο», σύνθεση του 1978 για τρεις κιθάρες – ο Κώστας Γρηγορέας ερμηνεύει σε πολλαπλή ηχογράφηση και τις τρεις κιθάρες».[4]
Φτιάχνουν ιστορία οι παρέες: Πράξη VI΄
Mάϊος 2008. Το καταξιωμένο κιθαριστικό ντουέτο Αλεξάνδρας Χριστοδήμου – Γιάννη Πετρίδη, με σημαντική διεθνή καριέρα στις ΗΠΑ, ερμηνεύει εξαίσια τα έργα του Κώστα Γρηγορέα: “TheSun”, “The Night” “My Sky” που αποτελούν τον κύκλο: “Soundtracks” για δύο κιθάρες.
Τα έργα ερμηνεύουν οι ίδιοι σολίστ σε ηχογράφημά τους, με τίτλο: «Mediterranean Echoes». Eπίσης, οι εν λόγω συνθέσεις περιλαμβάνονται στο άλμπουμ “Soundtracks for Ideal Movies” του Κώστα Γρηγορέα, που κυκλοφόρησε το Δεκέμβριο του 2012. Σημειωτέον δε, ότι οι δυο σολίστ έχουν επίσης ερμηνεύσει με μεγάλη επιτυχία τα εν λόγω έργα σε πολλές συναυλίες στην Ελλάδα και το εξωτερικό, με πιο πρόσφατη την συναυλία τους, στο πλαίσιο του Διεθνούς Φεστιβάλ Παλαιού Φαλήρου, του οποίου διατελούν Καλλιτεχνικοί Διευθυντές.
Φτιάχνουν ιστορία οι παρέες: Πράξη VII΄
Mάϊος 2009. Ο Κ.Γ., ήδη από το 2006 αρχισυντάκτης και διαχειριστής του http://www.tar.gr, αποφασίζει μαζί με τον διευθυντή του περιοδικού Νότη Μαυρουδή για την παραγωγή ενός άλμπουμ με τίτλο «Έλληνες Κιθαριστές παίζουν Έλληνες Συνθέτες». Αναλαμβάνει την οργάνωση της παραγωγής, την ηχοληψία (κατά ένα μεγάλο μέρος) και το digital mastering. Στο άλμπουμ συμμετέχουν 12 εξαιρετικοί κιθαριστές της νεότερης γενιάς, που ερμηνεύουν έργα 13 καταξιωμένων αλλά και νεότερων συνθετών.
Ο Κ.Γ. συμμετέχει με τρεις μικρές συνθέσεις του: Bessy’s Valse (κιθ. Μπέσσυ Διαγωμα), Νανούρισμα (κιθ. Βασιλική Λεοντάρη) και November Mood (κιθ. Γιώργος Μπεχλιβάνογλου)
Φτιάχνουν ιστορία οι παρέες: ΠράξηVIII’
Δεκέμβριος 2009. H καταξιωμένη πιανίστα Έφη Αγραφιώτη συμπράττει με τον Κώστα Γρηγορέα δημιουργώντας το ντούο «230+6 χορδές». Στο πλαίσιο αυτής της συνεργασίας, σε συναυλίες όπου περιλαμβάνονται όμως και σόλο έργα, ηχογραφεί ερμηνεύοντας με μοναδική βιρτουοζιτέ το έργο του για σόλο πιάνο «Οbsessions» (τα μέρη: «Ιn Circles», «The End»)
Φτιάχνουν ιστορία οι παρέες: Πράξη IX΄
5 Φεβρουαρίου του 2010. Σε εκδήλωση-αφιέρωμα που διοργανώνει το TaR στη μνήμη του Κυριάκου Τζωρτζινάκη, στην αίθουσα συναυλιών του Ωδείου Φ. Νάκας, με θέμα: «Κυριάκος Τζωρτζινάκης: 20 χρόνια μετά», ο Κ.Γ.-φανερά συγκινημένος-ξετύλιξε τις υπέροχες αναμνήσεις του από τη συνεργασία τους. https://youtu.be/xJop8usFK5Y
Φτιάχνουν ιστορία οι παρέες: Πράξη X’
Mάϊος 2010. Ο Γιωργος Τοσικιάν κυκλοφορεί τον πρώτο του δίσκο του με τον τίτλο «Guitar Music By Greek Composers». Στον δίσκο πρωτοηχογραφεί, ερμηνεύοντας με μοναδική μουσικότητα, την «Αθώα Σουίτα» του Κώστα Γρηγορέα.
Δεκέμβριος 2010. Χριστουγεννιάτικη Συναυλία της EBU με μετάδοση μέσω Τρίτου σε όλη την Ευρώπη και Αμερική. Στο αμφιθέατρο του Πυθαγόρειου Ωδείου. Ο Κ.Γ. και ο εξαιρετικός Χάρης Λαμπράκης, με τον υπέροχο ήχο του νέι που ξεχειλίζει από ευαισθησία, ερμηνεύουν την «Παιδική Φαντασία».
Φτιάχνουν ιστορία οι παρέες: Πράξη XI΄
Δεκέμβριος 2012. Κυκλοφορεί το ηχογράφημα που περιλαμβάνει συνθέσεις του Κώστα Γρηγορέα, με τίτλο: “Soundtracks forIdeal Movies”στο οποίο συμμετέχουν οι εξαίρετοι μουσικοί:[5]Έφη Αγραφιώτη, Δημήτρης Βερβιτσιώτης, Γιάννης Γιαγουρτάς, Mπέσυ Διαγωμά, Παύλος Κανελλάκης, Νίκος Κατριζιδάκης, Χάρης Λαμπράκης, Άγγελος Μπότσης, Γιάννης Πετρίδης Θεόφιλος Σωτηριάδης, Βασίλης Τζαβάρας, Αλεξάνδρα Χριστοδήμου, Sabrina Vlascalik[6]και βεβαίως, ο ίδιος ο συνθέτης με τη διττή ιδιότητά του και ως σολίστ.
H Έφη Αγραφιώτη, αυτή τη φορά με μια άλλη-εξίσου επιτυχημένη-ιδιότητά της, της αρθρογράφου, σημειώνει σχετικά:
«…Ακούγοντας τώρα την δική του μουσική, διαπιστώνω με θαυμασμό ότι παραμένει ακριβής και λιτός, σχεδιάζει με λυρική μαεστρία εκφραστικές αποχρώσεις διαχυτικές, παίζοντας με λεπτότητα, με τη γνώση του έμπειρου σολίστα. Η αντίληψη για την εκτέλεση τώρα μεταφέρεται ταυτόφωνη, σε κοινό συναισθηματικό φορτίο με την αντίληψη για τη σύνθεση, τη δημιουργία…»
Ενθουσιώδεις κριτικές αποσπούν οι μουσικές αυτές συνθέσεις και από άλλες προσωπικότητες της μουσικής. Τα ακόλουθα αποσπάσματα είναι χαρακτηριστικά:[7]
“…Έργα με έμπνευση, με φαντασία, εικόνες με χρώματα, με φως, ήχοι εκλεπτυσμένοι, ευρηματικοί, με ποίηση…” Ευάγγ. Ασημακόπουλος, TaR . “…Ως σολίστ αλλά και ως συνθέτης, ο Κώστας Γρηγορέας είναι μια από τις πιο σοβαρές παρουσίες στο χώρο της κιθάρας…” Hubert Kappel, σολίστ
.
“… Nέα έργα σμιλευμένα από γνώση, ευαισθησία, πείρα και συναισθηματικό έλεγχο…” Νότης Μαυρουδής, Αθήνα 984
.
“…Η μουσική του Κώστα Γρηγορέα έχει μια πολύ διακριτή δική της ‘φωνή’…”
Carlos Bonell, σολίστ
“… Ως συνθέτη, τον Γρηγορέα χαρακτηρίζει αδιατάρακτη ισορροπία και συλλειτουργία οραματισμού και ευρηματικότητας… ” Γιώργος Λεωτσάκος,Εξπρές
«Τούτες οι “Ηχητικές επενδύσεις για ιδεατές ταινίες” περιέχουν μουσικά σκιρτήματα που πυροδοτούν τη φαντασία του ακροατή στην αναζήτηση τερπνών εικόνων και μύθων. Συνοδοιπόρους στο όμορφο ταξίδι έχει δεκατρείς (!) ερμηνευτές, που του χαρίζουν τον ήχο οκτώ διαφορετικών οργάνων. Και σε εμάς χαρίζουν ολόφωτες μουσικές στιγμές, αφού ο Κώστας Γρηγορέας βλέπει και τη χαρούμενη πλευρά της ζωής». Γιώργος Μονεμβασίτης (Ελευθεροτυπία)[8]
«…είναι πασιφανής η εντιμότητα και καθαρότητα στη μουσική σκέψη του. Την διακρίνει επίσης μία διαυγής πνευματικότητα η οποία εκτός από την –ούτως ή άλλως- ευχάριστη ακροαματική «διαδικασία» προσκαλεί τον ακροατή σε ενδοσκοπική εξέταση του εσώτερου κόσμου του». (Θωμάς Ταμβάκος, jazz & jazz, Ιούνιος 2013)[9]
Στο εν λόγω cd περιλαμβάνεται, μεταξύ άλλων, το έργο που ο Κ.Γ. έχει αφιερώσει στη μνήμη του Μάνου Χατζιδάκι «The Νight, in Μemory of Manos Hadjidakis”. Σε αυτή την εκτέλεση, συμπράττει με την έξοχη πιανίστα, Έφη Αγραφιώτη, χαρίζοντάς μας ένα αποτέλεσμα που κάνει τον ακροατή να ανατριχιάζει από συγκίνηση για την λεπτότητα και την ευαισθησία της ερμηνείας.
Φτιάχνουν ιστορία οι παρέες: Πράξη XII’
Μάϊος 2013. Το σύνολο «Κίθαρις» υπό τη διεύθυνση του καταξιωμένου σολίστα και δασκάλου, Ιάκωβου Κολανιάν, ερμήνευσε εντυπωσιακά στις συναυλίες που έδωσε στην αίθουσα συναυλιών «Φ. Νάκας» και το Μέγαρο Μουσικής το έργο «Δήλος» του Κώστα Γρηγορέα. Ένα έργο ειδικά γραμμένο για το «Κίθαρις» και αφιερωμένο στον αγαπητό φίλο του συνθέτη Ιάκωβο Κολανιάν.
Στo σύνολο συμμετείχαν οι ακόλουθοι σολίστ κλασικής κιθάρας:[10]Κωνσταντίνος Αναπολιτάνος, Γιώργος Γεωργάτος, Άγγελος Θεοδωράκης, Εύη Καίσαρη, Χάρης Καμπύλης, Σταύρος Κουδουνάς, Νίκος Μανιταράς, Τριαντάφυλλος Μπαταργιάς, Άγγελος Μπότσης, Κωνσταντίνα Ντοκούζη, Δημήτρης Παππά, Μαρία Πέγκα και Γιώργος Τοσικιάν.
Φτιάχνουν ιστορία οι παρέες: Πράξη XIII’
Ιούλιος 2013. Στο πλαίσιο του επιτυχημένου θερινού Φεστιβάλ, «Ημέρες Μουσικής Πρέβεζας» (στο οποίο είναι συνδιοργανωτής ο Κ. Γρηγορέας) το μαθητικό κιθαριστικό σύνολο των συμμετεχόντων σπουδαστών του σεμιναρίου με τη διδασκαλία και διεύθυνση του Νίκου Ντρέλα, ερμήνευσε ωραιότατα το έργο του Κώστα Γρηγορέα «Πρέβεζα».
Ιούλιος 2014. Στις «Ημέρες Μουσικής Πρέβεζας», ο Κ.Γ. συμπράττει με τον εξαίρετο φλαουτίστα, Δημήτρη Φωτόπουλο στην ερμηνεία του έργου του κιθαριστή: «A Childs Fantasy”[11]
Φτιάχνουν ιστορία οι παρέες:Πράξη XIV’
Mάϊος 2015. Έφη Αγραφιώτη και Γιώργος Κοντραφούρης ερμηνεύουν μοναδικά και ηχογραφούν στο Μέγαρο Μουσικής ολόκληρο το έργο του Κ.Γρηγορέα «Δήλος», σε μια εκδοχή για δυο πιάνα.
Iούλιος 2015. «Ημέρες Μουσικής Πρέβεζας»:Το σύνολο πνευστών που συναποτελούσαν οι συμμετέχοντες μαθητές του Φεστιβάλ, υπό την καθοδήγηση του καθηγητή τους, Δημήτρη Φωτόπουλου, συνέπραξε με τους δυο προαναφερόμενους σολίστ στο φλάουτο και την κιθάρα, για την ερμηνεία δυο μερών του μελωδικότατου έργου του Κώστα Γρηγορέα “Spring Trilogy”
Φτιάχνουν ιστορία οι παρέες:Πράξη XV’
Καλοκαίρι 2015. Ο Κ.Γ. συμπράττει με το νεανικό κιθαριστικό σύνολο «Hesperia Guitar Orch.» που διευθύνει ο καθηγητής Φραγκούλης Καραγιαννόπουλος, παρουσιάζοντας το έργο «Aegean Sketches» για σύνολο.
Φτιάχνουν Ιστορία οι παρέες:Πράξη XVI’
Βρισκόμαστε στο 2016. Ο Κ.Γ. παρουσιάζει το ηχογράφημα με τίτλο: “Recording Guitarist”, ένα αυτοπορτρέτο της αγαπημένης του -όπως δηλώνει- ιδιότητας του Recording Artist.
Το cd περιλαμβάνει έργα για σόλο κιθάρα του ιδίου, καθώς και άλλων Ελλήνων συνθετών όπως των: ΚυριάκουΤζωρτζινάκη, Μιχάλη Τραυλού, Νίκου Σκαλκώτα, Λένα Πλάτωνος. Στο ίδιο ηχογράφημα περιλαμβάνονται και έργα των Heitor Villa-Lobos, Manuel M. Ponce και Abel Carlevaro.
Μέσα στην ίδια χρονιά ο συνθέτης παρουσιάζει σε συναυλία μια επιλογή έργων του για κιθάρα, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Λουτρακίου «All that Guitar»
Ερμηνεύουν οι εκλεκτοί νέοι κιθαριστές Γιώργος Αθανασίου, Γιώργος Τσάνας, Βασίλης Κανελλόπουλος, Γιώργος Αναγνωστόπουλος.
Μαζί τους και ο καταξιωμένος σολίστ και πολυβραβευμένος δάσκαλος Βασίλης Καναράς, ο οποίος στη συνέχεια ηχογραφεί για πρώτη φορά σε δίσκο την σύνθεση του Κ.Γ. «Πανσέληνος στο Μόλυβο».
Φτιάχνουν ιστορία οι παρέες: Πράξη XVII΄
Mάϊος 2018. Ο Κ.Γ. διασκευάζει για τσέμπαλο, τα έργο του “Αθώα Σουίτα” (σε πέντε μέρη). Ερμηνεύει η καταξιωμένη τσεμπαλίστα Κατερίνα Κτώνα. Η συνεργασία τους ξεκίνησε όταν ο Κ.Γ. της έστειλε το έργο του στην αρχική του εκδοχή για κιθάρα.
Η σολίστ, Κατερίνα Κτώνα ακούγοντάς το, ενθουσιάστηκε και το φαντάστηκε εξαιρετικά ταιριαστό στο τσέμπαλο. Κάπως έτσι πήρε το δρόμο της η εξαιρετική συνεργασία τους για να καταλήξει στο γεμάτο λυρισμό άλμπουμ “The Innocent Suite”,το οποίο περιλαμβάνει επίσης το έργο «Mattina Luminosa» (σε δύο μέρη) :
Φτιάχνουν Ιστορία οι Παρέες: Πράξη XVIII’
Σεπτέμβριος 2018: Ο νεαρός σολίστ, Βασίλης Κανελλόπουλος ηχογραφεί ερμηνεύοντας έξοχα τα έργα «Τρεις Ελληνικές Σπουδές», «Πρέβεζα» και «Αιγαιοπελαγίτικα σκίτσα». Και τα τρία αυτά έργα θα αποτελέσουν μέρη του νέου άλμπουμ του Κ.Γ. «Θαλασσογραφίες»
Φτιάχνουν ιστορία οι παρέες: Πράξη ΧIΧ΄
Νοέμβριος 2018: Ο Κ.Γ. ερμηνεύει μοναδικά και παρουσιάζει σε ηχογράφηση, μια κορυφαία και άκρως απαιτητική μουσικά και τεχνικά σύνθεση του ρεπερτορίου της κιθάρας: Το (►)»Nocturnal, op.70 (After John Dowland)» του κορυφαίου Βρεττανού συνθέτη του 20ου αιώνα Benjamin Britten. Μια ηχογράφηση που, όπως ο ίδιος σημειώνει, την χρωστούσε στον εαυτό, του δεδομένου ότι το συγκεκριμένο έργο υπήρξε φάρος έμπνευσης της σολιστικής, αλλά και της συνθετικής του πορείας.
Φτιάχνουν ιστορία οι παρέες: Πράξη XX΄
25 Φεβρουαρίου 2019. Πολλοί-όχι προφανώς όλοι-από τους συνοδοιπόρους του Κώστα Γρηγορέα, συμπράττουν σε μια υπέροχη μουσική βραδιά, που ξεχειλίζει από μουσική, ευαισθησία και συγκίνηση.
Στο φυλλάδιο της συναυλίας, ο συνθέτης-κιθαριστής έχει επιλέξει να γράψει το εισαγωγικό σημείωμα σε πρώτο πρόσωπο:
«Το ταξίδι μου στη μουσική ξεκίνησε ως μοναχικό. Οι συνθήκες, αλλά κυρίως η ιδιοσυγκρασία μου, το καθόρισαν αυτό. Η κιθάρα έτυχε να είναι το εργαλείο, και μάλλον αποδείχτηκε κατάλληλο: αρκετά κοινωνικό ώστε να φτιάξω καλλιτεχνικές προσωπικές σχέσεις, να συμμετάσχω σε σύνολα, να συνοδεύσω, ν’ αυτοσχεδιάσω· και αρκετά μοναχικό, ώστε ν’ αντέξει τους μονολόγους και τις εμμονές μου.
Μέσω όλων αυτών, λοιπόν, ευτύχησα να ταξιδεύω. Πραγματικά ταξίδια, σε ωραίες χώρες, αλλά και μουσικά ταξίδια, σε είδη που βιωματικά δεν μου ανήκουν. Ως όχημα, οι σολιστικές μου δραστηριότητες, αλλά και οι συνεργασίες με θαυμάσιους συνθέτες, τραγουδοποιούς, μουσικούς, τραγουδιστές. Με κάποιους από αυτούς μάλιστα απέκτησα προσωπική μουσική σχέση και μακρόχρονη συνεργασία. Ήταν δάσκαλοί μου, ακόμη και μέντορές μου, και κάποιοι εξακολουθούν να είναι. Η ιδιοσυγκρασία μου, όμως, οριοθετεί αυτές τις σχέσεις. Η μανία μου για απόλυτο έλεγχο στο τελικό αποτέλεσμα με απομακρύνει από τα μεγάλα μουσικά σύνολα, τα μεγαλόπνοα εγχειρήματα. Για μένα όμως αυτό είναι κάτι το φυσικό. Όταν, λοιπόν, έφτασε το πλήρωμα του χρόνου, και θεώρησα απαραίτητο να οργανώσω τις μουσικές μου σκέψεις ως έργα με αρχή, μέση και τέλος, όλα τα παραπάνω καθόρισαν την συνέχεια. Η, πάλι εξ ιδιοσυγκρασίας, ταύτισή μου με ποιητές και τραγουδοποιούς με οδήγησε στις μικρότερες φόρμες. Η επιμονή μου στις λεπτομέρειες, ακόμη και στις επουσιώδεις, με οδήγησε αναγκαστικά σε αφαιρετικές φόρμες. Η μοναχικότητα μου, που έχει την ανάγκη να επικοινωνήσει, με οδήγησε σε συνθέσεις για να ερμηνεύσω εγώ ο ίδιος τον εαυτό μου, ή συνθέσεις για ανθρώπους που γνωρίζω και θαυμάζω και θέλω να υπάρξω και μέσω αυτών. Ως δημιουργός, λοιπόν, θα έλεγα πως μάλλον είμαι συνθέτης «της αφορμής», και πολύ ανυπόμονος για ν’ αντέξει στα χέρια μου μια μεγάλη φόρμα, σαν αυτές που θαυμάζω σε άλλους. Το «ποίημα» ή έστω το «διήγημα» είναι επαρκή για μένα. Ή, καλύτερα, θα έλεγα ότι «ελπίζω να είμαι εγώ επαρκής γι’ αυτά».
Την αυλαία ανοίγει ο ίδιος, ο οποίος υποδέχεται με το πηγαίο χιούμορ του το κοινό, για να ερμηνεύσει μια σύνθεσή του για σόλο κιθάρα, με τον γενικό τίτλο «Καλοκαιρινά» (τα μέρη: «Πρωί στη θάλασσα», «Μεσημεριανό γλέντι» και «Ηλιοβασίλεμα»).
Στη συνέχεια εμφανίζεται επί σκηνής η τσεμπαλίστα Κατερίνα Κτώνα, η οποία ερμηνεύει το πρώτο μέρος (Πρελούδιο) από το έργο «Mattina Luminosa», και κατόπιν τέσσερα μέρη από την τρυφερή “InnocentSuite” καταχειροκροτούμενη από το κοινό. Στο τέλος, «κερδίζει» το κοινό με τη σύντομη και γλαφυρή διήγησή της, αναφορικά με το πόσο είχε γοητευτεί από το έργο (που στην αρχική του μορφή ήταν για σόλο κιθάρα και ηχογραφήθηκε από τον Γιώργο Τοσικιάν) και πώς αρχικά δίσταζε να εκφράσει στον συνθέτη την ιδέα να το μεταγράψει για τσέμπαλο.
Η μουσική βραδιά συνεχίστηκε με έργα για σόλο κλασική κιθάρα. Επί σκηνής, ο εξαιρετικός Γιώργος Τοσικιάν, για να ερμηνεύσει τα «Παράδοξη Μπαλάντα» και “Danzaconfuoco” από την συλλογή «Κιθάρα σε Ελληνικό Τρόπο». Αυτό το σύντομο ρεσιτάλ του σολίστ είχε και μια άλλη διάσταση, πολύ συγκινητική: αφενός διότι τα έργα αυτά είναι αφιερωμένα στην επί 30 και πλέον χρόνια σύντροφο του συνθέτη Τασούλα Καλόγρηα (όπως ο ίδιος ανέφερε επί σκηνής) κι αφετέρου διότι στο ακροατήριο βρισκόταν και ο προσχολικής ηλικίας γιος του Γιώργου Τοσικιάν, ο οποίος άκουσε για πρώτη φορά τον πατέρα του… και μάλιστα σε αυτή την ιστορική συναυλία.
Το ομώνυμο έργο της συλλογής «Σε Έλληνικό Τρόπο» (τα μέρη: «Moνόλογος» & «Χορός») ερμήνευσε έξοχα ο διεθνούς φήμης σολίστ, Μιχάλης Κονταξάκης. Ένα έργο υψηλών τεχνικών και ερμηνευτικών απαιτήσεων, κομβικής σημασίας στην δημιουργική πορεία του συνθέτη, όπως ο ίδιος δηλώνει.
Αλλά κατά τη γνωστή ρήση «δεν υπάρχει τίποτε καλύτερο από μια κιθάρα, εκτός από δυο!» Το καταξιωμένο ντουέτο Αλεξάνδρας Χριστοδήμου – Γιάννη Πετρίδη ερμήνευσε τα δυο μέρη από το “Soundtracks” και συγκεκριμένα τα έργα “The Sun” και “My Sky”. Το υπέροχο αυτό ντούο ερμήνευσε με μεγάλη μουσικότητα τις μελωδικότατες αυτές συνθέσεις, ενθουσιάζοντας το κοινό.
Το πρώτο μέρος της συναυλίας έκλεισαν οι σπουδαίοι σολίστ, Έφη Αγραφιώτη και Κώστας Γρηγορέας με το αποκορύφωμα της μουσικής του ευαισθησίας: το έργο “The Night” που όπως ανέφερε ο Κ.Γ. είναι γραμμένο «για έναν άνθρωπο που μας έχει “σφραγίσει” και τον θεωρούμε «μέντορά» μας:τον Μάνο Χατζιδάκι».
Το δεύτερο μέρος της συναυλίας δεν περιλάμβανε μόνο μουσική που μας «ταξίδεψε». Ξεκίνησε με μια κιθάρα ιδανική για ταξίδια… Πρόκειται για την «moov travel guitar» που έχει κατασκευάσει ο πολυπράγμων σολίστ και Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Διεθνούς Φεστιβάλ Λουτρακίου, Γιώργος Μπεχλιβάνογλου, ο οποίος ερμήνευσε τo έργo «November Mood» (τα μέρη: Intro” και “Song”).” Η παρουσία αυτή της ιδιαίτερης κιθάρας, θελήσαμε να είναι μια έκπληξη για το κοινό, σχολίασε ο Κ.Γ.
Οι ονειρικές μελωδίες συνεχίστηκαν με το «Όνειρο» από την «Παιδική Φαντασία» γραμμένο αρχικά για κιθάρα-φλάουτο. Όπως εξήγησε ο ίδιος ο συνθέτης, η μελωδία προέρχεται από ένα τραγούδι που είχαν γράψει με τον ΝίκοΚαλόγρηα με θέμα τα παιδιά των φαναριών. Έτσι εξηγείται το άκρως συγκινητικό ύφος της μελωδίας, που οφείλεται στις-ιδιαίτερης ομορφιάς-συνηχήσεις από το νέι του παγκοσμίως γνωστού Χάρη Λαμπράκη, σε συνδυασμό με τη -μοναδικής ευαισθησίας -ερμηνεία του Κώστα Γρηγορέα.
Ακολούθως, στην παρέα προστέθηκε και ο πάντοτε ευρηματικός Βασίλης Τζαβάρας, δίνοντας μια άλλη διάσταση με τον ήχο της ηλεκτρικής κιθάρας του και των ηλεκτρονικών εφέ που χρησιμοποίησε. Ερμήνευσαν τα δυο μέρη από το “Νight Τalk” (“Improvisation” και “Notturno Affettuoso”-έργο το οποίο ο συνθέτης έχει αφιερώσει στη σημαντική προσωπικότητα της κιθάρας, Λίζα Ζώη). Το έργο, περιλαμβάνεται στο ηχογράφημα “Soundtracksfor Ιdeal Μovies”. Όπως επεσήμανε ο Κ.Γ. προετοιμάζοντας το κοινό για την άκρως ενδιαφέρουσα-πλην όμως κάπως ασυνήθιστη αυτή συνήχηση μουσικών οργάνων, «το έργο ξεκινάει με αυτοσχεδιασμό των Βασίλη Τζαβάρα και Χάρη Λαμπράκη σε μια συγκεκριμένη μελωδική και αρμονική σειρά, για να καταλήξει σε ένα απολύτως προγραμματισμένο σόλο κλασικής κιθάρας».
Σε διαφορετική ατμόσφαιρα, μας μετάφερε ο νεότατος, πλην όμως πολυβραβευμένος δεξιοτέχνης, Βασίλης Κανελλόπουλος, ερμηνεύοντας δυο έργα για σόλο κιθάρα: «Πρέβεζα», και «Αιγαιοπελαγίτικα σκίτσα» (τα μέρη: «Πανσέληνος στο Μόλυβο» και «Στα Βήματα του Μάρκου»). Όλα αυτά τα έργα, όπως εξήγησε ο συνθέτης, εντάσσονται στην ενότητα που ολοκληρώνεται αυτή την εποχή με το γλαφυρό τίτλο: «Θαλασσογραφίες». Σημειωτέον δε, ότι ο Βασίλης Κανελλόπουλος είναι μαθητής του σπουδαίου δασκάλου Βασίλη Καναρά, ο οποίος, όπως προαναφέρθηκε έχει ηχογραφήσει για πρώτη φορά το «Πανσέληνος στο Μόλυβο» στο δεύτερο ηχογράφημά του, που κυκλοφόρησε το 2017, με τίτλο: “CosmosGuitar 2”.
Βαίνοντας σιγά σιγά προς το τέλος αυτής της υπέροχης μουσικής βραδιάς, οι παρέες των μουσικών έγιναν πολυπληθέστερες και πιο ποικίλες μουσικά, ερμηνεύοντας επίσης έργα από τη νέα συλλογή «Θαλασσογραφίες»: Την «Ανοιξιάτικη Τριλογία» για κουαρτέτο ξύλινων πνευστων και κιθάρα (ad libitum) και το έργο «Δήλος» για κιθαριστικό σύνολο.
Ο συνθέτης-κιθαριστής συνέπραξε στο πρώτο έργο με το σύνολο πνευστών «έμΠΝΕΥΣΗ», το οποίο αποτελείται από τους εξαίρετους μουσικούς: Σταύρο Θεοδωρόπουλο (όμποε), Στέλιο Ιωάννου (κλαρινέτο) Τάσο Φωτόπουλο (φαγκότο) και Δημήτρη Φωτόπουλο (φλάουτο) ο οποίος και διηύθυνε το σύνολο. Με τους πρώτους ήχους νιώσαμε ως εάν να ήταν Άνοιξη, γιατί σε αυτό το κλίμα παραπέμπουν οι μελωδίες της υπέροχης «Ανοιξιάτικης Τριλογίας»– ενός έργου αφιερωμένου στον εξαίρετο φλαουτίστα, Δημήτρη Φωτόπουλο. (Τα μέρη: «Ξαναζωντάνεμα», «Ελληνική Λαμπρή» και «Ανθοφορία»)
Τον επίλογο αυτής της-κρύας (εκτός του Μεγάρου) και πολύ ζεστής (εντός του)-μουσικής βραδιάς, έφερε υπέροχα εις πέρας με τον επαγγελματισμό και τη σοβαρότητά του το εξαιρετικό κιθαριστικό σύνολο «Κίθαρις» αποτελούμενο από τους σολίστ κλασικής κιθάρας: Γιώργο Γεωργάτο, Νίκο Μανιταρά, Τριαντάφυλλο Μπαταργιά, Κωνσταντίνα Ντεκούζη, Δημήτρη Παπά, Γιώργο Τοσικιάν, υπό τη διεύθυνση του καταξιωμένου σολίστ και δασκάλου, Ιάκωβου Κολανιάν.
Ερμήνευσαν έξοχα το έργο «Δήλος» (τα μέρη: «Τελετουργικό» και «Χορός») καταχειροκροτούμενοι από το συγκινημένο κοινό.
Το πηγαίο και συγκινητικό κλίμα της μουσικής βραδιάς κορυφώθηκε όταν επί σκηνής ανέβηκαν όλοι οι συντελεστές της συναυλίας. Ο συνθέτης και τιμώμενο πρόσωπο της βραδιάς, έδωσε σε κάθε έναν από τους μουσικούς ένα υψηλής αισθητικής αναμνηστικό, το οποίο φιλοτέχνησε η καλλιτέχνιδα, Ελένη Ψαρράκη.
Ιδιαίτερη αίσθηση, έκανε η έξοχη ιδέα της δημιουργού, να χαράξει τη φράση του Λουκιανού:
«Σε τίποτα δεν ωφελεί, λένε, η μουσική, αν μένει μυστική και κρυμμένη.»
Φτιάχνουν ιστορία οι παρέες: Αντί επιλόγου
26 Φεβρουαρίου 2019: Στον απόηχο αυτής της ιστορικής συναυλίας, συνειδητοποιώ ότι δεν περιλαμβάνομαι στους «φίλους» του Κώστα Γρηγορέα, από την άποψη ότι δεν συνεργάζομαι μαζί του ως μουσικός. Βιώνω όμως την εξαίρετη συνεργασία μας στο διαδικτυακό περιοδικό www.tar.gr, στη βάση μιας σχέσης που έχει τη χροιά εκείνης μεταξύ Δασκάλου – μαθητή. Ενός Δασκάλου, ο οποίος εν αντιθέσει με πλείστους άλλους… μιλάει (αντί να ουρλιάζει), κατανοεί (αντί να κατηγορεί) προτείνει (αντί να επιβάλλει), επιχειρηματολογεί (αντί να συγκρούεται) καθοδηγεί (αντί να αδιαφορεί), καλύπτει (αντί να εκθέτει), ενθαρρύνει (αντί να ισοπεδώνει), καλλιεργεί την ελπίδα (αντί τη ματαίωση).
Θυμάμαι πόσο εντυπωσιάστηκα από ένα ερώτημα που ο Κ.Γ. έθεσε στο πλαίσιο συνέντευξης που ο ίδιος έπαιρνε από γνωστή κιθαρίστα, το οποίο διατυπώθηκε περίπου ως εξής: «Κατά τη γνώμη μου, ο Δάσκαλος παράλληλα με τον εκπαιδευτικό του ρόλο, έχει την υποχρέωση να «χτίσει» και αυτοπεποίθηση στο μαθητή. Συμφωνείτε;» Τότε ήταν που συνειδητοποίησα ότι συνεργαζόμενη μαζί του, βιώνω ακριβώς αυτή την πτυχή που απορρέει από τον εκπαιδευτικό του ρόλο ως Δασκάλου. Παράλληλα, η συνεργασία μας, αυτή καθεαυτήν, αποτελεί ένα εξαίρετο πλαίσιο άτυπης εκπαίδευσης, όπου διδάσκομαι, από κάθε τι που γράφει, στον υπολογιστή ή την παρτιτούρα, προσπαθώντας να το αφουγκραστώ, να το επεξεργαστώ και να το εντάξω στο δικό μου πνευματικό οπλοστάσιο…
Σε μια εποχή που η κυρίαρχη αισθητική των έργων σύγχρονης μουσικής παραπέμπει σε μια μεταμοντέρνα αντίληψη «σύγκρουσης» με τη μελωδία, σε μια εποχή που γίνεται λόγος για έλλειψη έμπνευσης και για το -όχι σπάνιο-φαινόμενο δημιουργίας «στείρων» μουσικών έργων, ο Κώστας Γρηγορέας διατηρεί μια αξιοθαύμαστη ισορροπία μεταξύ λογικής και ευαισθησίας. Τούτο, δεν διαφαίνεται μόνο μέσω της υπέροχης μουσικής του. Αντανακλάται περίτρανα, σε μια χαρακτηριστική φράση του στο πλαίσιο ραδιοφωνικής συνέντευξης, όταν ερωτηθείς από τη Λίλλη Καρατζαφέρη [12]«αν συνθέτει με την καρδιά ή με το μυαλό», εκείνος απάντησε: «η μουσική πρέπει να αγγίζει την καρδιά, χωρίς να προσβάλλει το μυαλό»….
Τίνα Βαρουχάκη varouchaki.tar@gmail.com
Μάρτιος 2019 Η επιλογή εικόνων, βίντεο και η επιμέλεια του κειμένου είναι ευθύνη της αρθρογράφου
Φωτογραφίες από τη συναυλία του Μεγάρου: Χάρης Ακριβιάδης
Kostas Grigoreas talks about his «soloist-composer» nature, how to be open to new ideas and how to use music tools to experiment with everything, without hesitation.
What does music mean to you personally?
It is difficult to answer. Music has been part of my life as long as I remember myself.
Do you agree that music is all about fantasy?
I agree, but I think that fantasy cannot function without reality. Combining both in a composition or performance, gives the essential contrast that leads to musical excitement.
If you were not a professional musician, what would you have been?
Probably an engineer, related to electronics. I love everything that is related with technology and I feel happy that I can use it to create, perform, record and promote music. On the other hand, if I was not musically talented, I would probably be happy as a recording engineer.
The classical music audience is getting old, are you worried about your future?
The music audience generally, is getting old. I think that most of the stuff that young people „consume“ now is far from what I should consider as music. I would call that stuff „entertaining audio products“ and I am OK with that. They are nice if you want to dance or (just) mention the problems of your life, but no, for me they are not the art of music. All these products are far, not only from classical music, but also from all other honest artistic music genres, like Traditional, Jazz, quality Rock and Folk, etc. The audience diminishes in every real music genre. It is sad, but it will pass…
What do you envision the role of classical music to be in the 21st century? Do you see that there is a transformation of this role?
Of course there is a transformation. The classical music performer is not anymore in his room practicing countless hours for the „one concert“. The classical composer is not anymore creating music „to be discovered“ some years later. Music technology and use of the internet has given new tools for everyday creation and performance. Reaching your audience is a completely different process, in comparison to the (even near) past.
When I say that classical music is searching for new ways or that classical music is getting a new face, what would come to your mind?
Classical musicians were never isolated. Absorbing ideas and feelings from other cultures and music genres was always an inspiration for all really talented artists. However, music from all over the world is now at our fingertips (and ears) all day long. It is normal that classical music should become more and more „open“. For me, that is a blessing. I can perform or create music as I want it, no obligation to be „tonal“ or „atonal“ or „serial“, etc. My artistic palette may include everything, without any guilt!
Do you think we musicians can do something to attract the young generation to the classical music concerts? How will you proceed?
I think that being honest and simple is enough. Young people don’t like the snobbish attitude in art. Of course, mixing sound with video, acting, dance, etc. can help to expand our audience. I like every creative collaboration of the arts. But I also like the simplicity of „just music“. To close your eyes and immerse yourself in music.
Tell us about your creative process. Do you have your favorite piece (written by you). How did you start working on it?
It i not easy to answer. I have been a guitar soloist for all my life and I cannot „escape“ from that attitude. Quite a lot of my guitar works were created to be performed by myself. However, some of them proved to be more suited to my performer’s personality and they have become „mine“, and maybe I love them more, as I enjoy them through performance. Some were suited to others, and they „went away“. Generally speaking, I see my music from a distance. Maybe it is normal, as I am a composer that needs motivation to make music. Most of the time, that motivation is the admiration for others, musicians or groups that finally perform them.
We, Moving Classics TV, love the combination of classical music with different disciplines: music and painting, music and cinematography, music and digital art, music and poetry. What do you think about these combinations?
We are musicians, but mainly we are artists. Collaboration with other arts is an obligation and a great motive for creation and artistic pleasure.
Can you give some advice to young people who want to discover classical music for themselves?
To listen as much as they can to the work of the great masters of our art, composers, performers, maestros. To be open to new ideas and (if they are technically educated) to use their music tools to experiment with everything, without hesitation. Classical music in the 21st century is the only music that really has no borders. Think about it. You are free to create or be in any style you want. You can even create your own unique style, no need to be labeled as experimental, traditional, jazz, rock, etc.
Now it is common practice in the media to say that classical music is getting into the consumption business, do you agree? We are speaking about the supply and demand rules and how to sell your “product”, in your case your compositions. How do you see it?
You cannot create honest art following the market rules. Innovation can rarely become profitable. Fake innovation yes, all media are full of clichéd audio products labeled as „brand new“. Of course, a work of art can become mainstream and profitable when it matures. Nevertheless, I believe that an artist must be free from market rules. That is why I think it is necessary for all kinds of fine art to be financially supported, preferably by the state.
What projects are coming up? Do you experiment in your projects?
I recently completed a recording project, a collection of guitar works by myself and other composers of the 20th & 21st centuries. Its title is „Kostas Grigoreas: Recording Guitarist”, and you can listen on youtube:
I am now recording some solo works, including my favorite guitar composition by Benjamin Britten „Nocturnal after John Dowland, op.70“. I am also preparing a collection of works by me, performed by various small instrumental groups.
To conclude, I should mention that I like to make music for solo instruments or for small groups where each instrument „plays a role“. Probably, my soloist-composer nature leads me to that.
Το Choro (πορτογαλική προφορά: [ʃoɾu],» κλάμα «ή» θρήνος » – ονομάζεται και chorinho) είναι ένα είδος δημοφιλούς οργανικής μουσικής σύνθεσης της Βραζιλίας, που προέρχεται από το 19ο αιώνα και το Ρίο ντε Τζανέιρο . Παρά το όνομα, τα choro έχουν συχνά ένα γρήγορο και ευτυχισμένο ρυθμό. » (Wikipedia)
Chôros είναι ο τίτλος μιας σειράς συνθέσεων του μεγάλου Βραζιλιάνου συνθέτη Heitor Villa-Lobos, που δημιουργήθηκαν μεταξύ των ετών 1920 και 1929.
Το Chôros no.1 για κιθάρα γράφτηκε το 1920.
Η είδηση του πρόωρου θανάτου του Roland Dyens έχει συγκλονίσει το κόσμο της κιθάρας, μιας και υπήρξε μια από τις σημαντικότερες, δημοφιλέστερες και πιο χαρισματικές προσωπικότητες της σύγχρονης κιθαριστικής μουσικής, με εμβέλεια όμως που ξεπερνούσε κατά πολύ τον «ειδικό» χώρο μας.
Με τον τριπλό ρόλο του ως κιθαριστής, συνθέτης και διασκευαστής δημιούργησε έργα και συναυλιακές εμπειρίες που καθόρισαν σε σημαντικότατο βαθμό την αισθητική και την τεχνική εξέλιξη του οργάνου, γεφυρώνοντας τον 20ο με τον 21ο αιώνα.
Ο Roland Dyens ήταν, ήδη εν ζωή, ένας ολοκληρωμένος θρύλος για τους μουσικόφιλους και για τους κιθαριστές. Ο δραματικός θάνατός του -και μάλιστα σε μια δημιουργικότατη ηλικία- δεν έχει να προσθέσει τίποτε σε αυτόν τον θρύλο. Προσθέτει μόνο τη βαριά αίσθηση της απώλειας σε όσους τον αγάπησαν ως μουσικό και ως φίλο.
Έργο γραμμένο για το καλοκαιρινό Φεστιβάλ Κιθάρας Αρίων 2013, στο Μόλυβο της Λέσβου. Προορισμένο για να παιχτεί από το μαθητικό σύνολο των συμμετεχόντων σπουδαστών των σεμιναρίων του φεστιβάλ, σε διδασκαλία και διεύθυνση της Ελένης Σκάρκου.
Το πρώτο μέρος επιχειρεί να σκιτσάρει την μαγική εικόνα του Μολύβου, με το φεγγάρι να λούζει το κάστρο.
Το δεύτερο, επιχειρεί να σκιτσάρει τα δρομάκια της Σύρας, Στα Βήματα του Μάρκου (Βαμβακάρη).
Στα βίντεο που ακολουθούν, η μουσική ερμηνεύεται από τη νεανική κιθαριστική ορχήστρα Hesperia, σε διδασκαλία και διεύθυνση του Φραγκούλη Καραγιαννόπουλου. Η βιντεοσκόπηση έγινε στην θαυμάσια αίθουσα «Παρνασσός» στην Αθήνα.
Όσοι ενδιαφέρονται, μπορούν επίσης να κατεβάσουν δωρεάν την παρτιτούρα από:
1. Free-scores
είτε από:
2. Musicaneo
«Πού νά ‘σαι τώρα» (1946) του Μιχάλη Σουγιούλ.
Οι στίχοι είναι των Αλέκου Σακελλάριου-Χρήστου Γιαννακόπουλου.
————————————-
Ο Γιώργος Παπαστεφάνου, δημιουργός της συγκεκριμένης τηλεοπτικής εκπομπής στην ΕΡΤ, σημειώνει: «Μισή ώρα για έναν πολυγραφότατο συνθέτη όπως ο Μιχάλης Σουγιούλ είναι λίγο, πολύ λίγο. Αλλά δυστυχώς, τόση ήταν η διάρκεια της εκπομπής που αφιερώσαμε στον Σουγιούλ το 1983, στη σειρά «Οι παλιοί μας φίλοι». Για να χωρέσουν, λοιπόν, όσο γινόταν περισσότερα, κάτι έπρεπε να θυσιαστεί. Και τα σπασμένα τα πλήρωσε δυστυχώς, αυτή η πανέμορφη μπαλάντα, στην εξαίσια ερμηνεία της Νένας Βενετσάνου, με τη συνοδεία του Κώστα Γρηγορέα στην κιθάρα. Ολόκληρο το τραγούδι έχει άλλο τόσο, αλλά έπεσε ψαλίδι στο μοντάζ. «Πού νά’σαι τώρα», επιτυχία της Στέλλας Γκρέκα από το 1946. Οι στίχοι είναι των Αλέκου Σακελλάριου-Χρήστου Γιαννακόπουλου, η σκηνοθεσία της Βέρας Πάλμα».
…και μια εικόνα του εξαιρετικού αυτού συνθέτη, λαμπερή όσο και η μουσική του:
Ο Γιώργος Χατζηνίκος (3 Μαΐου 1923 – 29 Νοεμβρίου 2015) ήταν ένας σοφός. Γι’αυτό και η φράση «πλήρης ημερών» δεν μπορεί να παρηγορήσει.
Ανήκε σε αυτό το σπάνιο είδος μουσικού που μπορεί με ευκολία να σε οδηγήσει στην πηγή της έμπνευσης των μεγάλων δημιουργών και ερμηνευτών και την πλήρη κατανόησή της. Ενεργοποιώντας όμως ταυτόχρονα τις ικανότητές σου, με τον τρόπο που μόνο οι σοφοί δάσκαλοι μπορούν, ώστε να μην μείνεις στην απόλαυση της πηγής, αλλά να δημιουργήσεις την κοίτη για το δικό σου ρυάκι ή το δικό σου ποτάμι.
Σε μια εποχή λοιπόν που η νόρμα στο χώρο της δημιουργίας και παρουσίασης της Τέχνης είναι η παραγωγή εντυπωσιακών αντιγράφων, θεωρώ πως κάθε απώλεια εμπνευσμένων καλλιτεχνών-δασκάλων όπως ο Γιώργος Χατζηνίκος αφήνει ένα δυσαναπλήρωτο κενό. Κι όλα αυτά τα υποστηρίζω ως μαθητής του, ως μουσικός που θεωρώ ευλογία το ότι βρέθηκα υπό την καθοδήγησή του.
Τον Γιώργο Χατζηνίκο τον γνώριζα μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του ’80 ως έναν σπουδαίο πιανίστα με διεθνή ακτινοβολία και ως έναν άνθρωπο που προσπάθησε ώστε να γίνει γνωστός στο διεθνές κοινό ο κορυφαίος έλληνας συνθέτης Νίκος Σκαλκώτας. Η τύχη με έφερε να τον συναντήσω στο Royal Northern College of Music στην Αγγλία, όπου βρέθηκα για μεταπτυχιακές σπουδές. Εκεί κάποιο καλό πνεύμα με φώτισε να τον επιλέξω ως εποπτεύοντα καθηγητή της διατριβής μου, της οποίας το θέμα αποφασίσαμε μαζί να είναι το έργο του Νίκου Σκαλκώτα.
Δεν θα ήταν υπερβολή να πω πως το γεγονός αυτό υπήρξε μια από τις σημαντικότερες επιλογές της ζωής μου. Υπήρξε η αφορμή ώστε να βρεθώ δίπλα σε έναν φωτισμένο δάσκαλο και μαέστρο, που μέσω της διδασκαλίας και των συνεργασιών που μου προσέφερε διεύρυνε την οπτική μου για την κλασική μουσική· και που, κυρίως, με βοήθησε όσο κανείς άλλος στο να συνδέσω δημιουργικά τις ποικίλες μουσικές αναζητήσεις μου με την παγκόσμια έντεχνη μουσική φιλολογία. Και αυτό του το χρωστάω ως εκτελεστής, αλλά κυρίως ως δημιουργός.
Ο Γιώργος Χατζηνίκος θα αναπαυθεί εν ειρήνη. Ως τυπικός ιδεαλιστής ακολούθησε με συνέπεια τον καλλιτεχνικό δρόμο του και ευτύχησε στο να είναι ο δρόμος αυτός βιολογικά μακρύς. Τώρα που πλέον αυτός έφτασε στο τέλος του, εύχομαι όλοι εμείς που εμπνευστήκαμε από αυτόν να φροντίσουμε ώστε ο δρόμος αυτός να συνεχιστεί.
Με μαέστρο τον Γιώργο Χατζηνίκο σε πρόβα συναυλίας στο Λονδίνο
(Igor Stravinsky: Four songs for voice, flute, harp and guitar)
Δεν διαθέτω την ικανότητα του στο να εκφράζομαι τόσο καλά με τις λέξεις, μπορώ μάλλον καλύτερα με τις νότες. Προτιμώ λοιπόν να τελειώσω αυτόν τον αποχαιρετισμό μου, με την ερμηνεία ενός μέρους από έργο που ενδελεχώς μου δίδαξε ως επιβλέπων καθηγητής στο μεταπτυχιακό μου στο RNCM. Όσοι τον γνώρισαν, θα αντιληφθούν εύκολα την αύρα του μεγάλου μας δασκάλου. Μια αύρα που έχει παίξει καθοριστικότατο ρόλο στην πορεία μου ως εκτελεστής και ως δημιουργός.