Με μεγάλη συγκίνηση αναδημοσιεύω τη μικρή συνέντευξη που είχα πάρει από τον σπουδαίο και προσφάτως εκλιπόντα maestro Julian Bream , για λογαριασμό του έντυπου τότε TaR.
Η συνέντευξη έγινε το μακρινό 1983, όταν ήμουν στην Αγγλία για σπουδές στο Royal Νorthern College of Music, ως υπότροφος του Βρετανικού Συμβουλίου.
(ΣΗΜ. Σπουδές έως και σήμερα μη αναγνωρισμένες από το Ελληνικό Κράτος, για να μην ξεχνιόμαστε).
Η αφορμή δόθηκε όταν παρακολουθήσαμε ένα αξέχαστο ρεσιτάλ του Julian Bream στο Εδιμβούργο, παρέα με τον στενό μου φίλο τότε, και μετέπειτα διαπρεπή κιθαριστή, Paul Galbraith.
Δεν διστάζω να πω ότι για εμένα ο Julian Bream υπήρξε TO είδωλό μου στην κλασική κιθάρα. Ένας μουσικός που δεν περιορίστηκε στον μικρόκοσμο των ειδικών φεστιβάλ και των σεμιναρίων, έκανε εξαιρετικές συνεργασίες και βοήθησε όσο κανείς άλλος στο να δημιουργηθεί ένα σπουδαίο σύγχρονο και προπαντός ελκυστικό ρεπερτόριο του οργάνου στον 20ο αιώνα.
Η ερμηνεία του στο απαράμιλλο Nocturnal After John Dowland for Guitar, Op. 70 του Benjamin Britten υπήρξε η σφραγίδα της ύπαρξής μου στην κλασική κιθάρα και ο δίσκος του 20th Century Guitar η αρχική πυξίδα της πορείας μου σε αυτόν τον χώρο.
Επίσης, η «γέφυρα» που έφτιαχνε η Τέχνη του ανάμεσα στην Παλαιά Μουσική και την Σύγχρονη, υπήρξε για μένα ό,τι πιο γοητευτικό ένιωσα από τα πρώτα μου μουσικά βήματα.
Η συνέντευξη-συζήτηση είναι σχεδόν ίδια με την δημοσιευμένη στο τεύχος 5 του εντύπου TaR. Για να την φέρω όμως πιο κοντά στα σημερινά, έχω κάνει ελάχιστες παρεμβάσεις και συμπληρώσεις, κυρίως από μνήμης, για τις οποίες όμως είμαι απολύτως σίγουρος, μιας και εκείνη η βραδιά έχει μείνει ανεξίτηλα χαραγμένη στη μνήμη μου.
Μην ξεχνάτε ότι εν έτει 1983 δεν υπήρχε ευκολία στο να συναντήσει κάποιος το είδωλό του, πόσο μάλλον να εμπλακεί και σε μια χαλαρή κουβέντα μαζί του. Τώρα πια, αυτά έχουν απλοποιηθεί και μάλλον απομυθοποιηθεί. Κι επειδή η Τέχνη έχει ανάγκη τον Μύθο, δεν είμαι σίγουρος αν αυτό είναι πάντοτε για καλό…
(Αύγουστος 2020)
1983: ΜΙΑ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΜΕ ΤΟΝ JULIAN BREAM, ΓΙΑ ΤΟ ΕΝΤΥΠΟ TaR
(Του Κώστα Γρηγορέα)
Οι προειδοποιήσεις ήταν σαφείς: «Του Julian Bream συνήθως δεν του αρέσουν τα σημειωματάρια, μαγνητόφωνα και συναφή».
Παρόλο λοιπόν πού ή συναυλία του στο Εδιμβούργο εκείνο το βράδυ ήταν υπέροχη (Τρίτη 22 Φεβρουαρίου 1983, The Queen’s Hall), οι οιωνοί για μια πιθανή σύντομη συνέντευξή του για το TAR ήταν μάλλον κακοί. Και έγιναν ακόμα χειρότεροι όταν διαπίστωσα ότι έξω από το καμαρίνι του τον περίμενε κυριολεκτικά το μισό θέατρο.
Απτόητοι όμως, εγώ και ο φίλος μου Paul Galbraith, αποφασίσαμε να τον περιμένουμε στο τέλος της σειράς.
Να όμως πού οι θεοί των Ελλήνων, σε συνεργασία όμως αυτή τη φορά με τούς θεούς των Άγγλων, έκαναν το θαύμα τους. Και είδαμε τον J.B. να κατευθύνεται με ενθουσιώδη διάθεση προς τον Πωλ και να του λέει πόσο ωραίο βρήκε το παίξιμό του στο διαγωνισμό τού BBC για τον καλύτερο νέο μουσικό εκείνης της χρονιάς.
Για να μην τα πολυλογούμε λοιπόν, κάτι η εκτίμησή του για τον Πωλ, κάτι τα μαθήματά μου με τους John Williams και Gordon Crosskey και κάτι το Βρετανικό Συμβούλιο της Αθήνας (του οποίου ήμουν υπότροφος και στο οποίο είχε ήδη προσφάτως δώσει ένα επίσης αξέχαστο ρεσιτάλ), βρεθήκαμε καλεσμένοι του για ένα ποτό στο Bar. Τι το καλύτερο θα μπορούσε να περιμένει από την τύχη του ο επίδοξος «δημοσιογράφος» του TAR;
Το πρόγραμμα του ρεσιτάλ που είχε δώσει ο J.B. στο Βρετανικό Συμβούλιο της Αθήνας
Εκεί λοιπόν διαπιστώσαμε ότι στον J.B. μπορεί να μην αρέσουν οι συνεντεύξεις, αλλά σίγουρα του αρέσει η παρέα και η συζήτηση. (Παράδειγμα είναι το ενδιαφέρον βιβλίο του Tony Palmer με τίτλο «Α Life on the Road», πού δεν είναι τίποτε άλλο από μία επιλογή των φιλικών συζητήσεων του Πάλμερ με τον μαέστρο.).
Μέρος λοιπόν αυτής της συζήτησής μας σας μεταφέρω, «with his best wishes για το TAR», όπως μας είπε.
Το πρόγραμμα του αξέχαστου ρεσιτάλ στο Εδιμβούργο, με την αφιέρωση του J.B.
(Τα έργα του EnriqueGranados τα αντικατέστησε ο σολίστ επί σκηνής με την Suite Compostelana του Federico Mompou)
Κώστας Γρηγορέας: Η σημερινή συναυλία ήταν για μένα μια μεγάλη εμπειρία όσον άφορά την επικοινωνία καλλιτέχνη – ακροατηρίου. Κάτι πού κατά τη γνώμη μου έχει αρχίσει να χάνεται, ακόμα και στις συναυλίες κλασσικής κιθάρας. Ποιοι νομίζετε ότι είναι οι κύριοι λόγοι πού εμποδίζουν αυτήν την επικοινωνία;
JulianBream: Δεν νομίζω πώς είναι εύκολο να πει κανείς γενικά τί φταίει, γι’ αυτό θα προτιμήσω να πω τί βοηθάει έμενα στο να έχω επαφή με το ακροατήριο μου.
Σίγουρα λοιπόν με βοηθάει ή κιθάρα μου. Αυτή ή Romanillos που παίζω, μπορεί να μην δίνει την εντύπωση του «τεράστιου» όγκου ήχου πού δίνουν άλλες κιθάρες, αλλά έχει ένα μεγάλο πλεονέκτημα· κάνει τέλεια διασπορά τού ήχου, με αποτέλεσμα να ακούγεται το ίδιο καλά μακριά, όσο και κοντά. Σε πάρα πολλές κιθάρες ή ένταση πέφτει απότομα όταν απομακρυνθείς, κι αυτό γιατί ο ήχος τους δεν έχει την δυνατότητα να «διαπεράσει», το χώρο, όσο κι αν δίνει την εντύπωση ότι είναι δυνατός. Αυτή λοιπόν η αίσθηση ασφάλειας ότι ο κάθε ένας από τους ακροατές ακούει ακριβώς αυτό που εγώ θέλω να ακούσει, με κάνει να νιώθω σε πλήρη επαφή με το κοινό μου και προφανώς επηρεάζει και την γενικότερη επικοινωνιακή συμπεριφορά μου στην σκηνή.
Julian Bream και Jose Romanillos
Κ.Γ. Τι όμως μπορεί να κάνει, έστω και η πιο καλή κιθάρα, σε μια τεράστια και γεμάτη ακροατές αίθουσα;
J.B. Νομίζω ότι 2.000 ακροατές, είναι το maximum για μια σωστή συναυλία. Έχω παίξει βέβαια και σε μερικές αίθουσες με πολύ περισσότερα άτομα αλλά με τέλεια ακουστική χώρου, κάτι βέβαια όχι πολύ συνηθισμένο. Στις περιπτώσεις λοιπόν πού υπάρχει μεγάλος χώρος και κακή ακουστική, χρειάζεται μικροφωνική εγκατάσταση· κάτι που έμενα δεν μου αρέσει καθόλου. (ΣΗΜ. Ας μην ξεχνά βεβαίως ο σημερινός αναγνώστης ότι η απάντηση αυτή αφορά τα μηχανήματα του 1983. Η εξέλιξη των μικροφωνικών εγκαταστάσεων υπήρξε εντυπωσιακή και δεν μπορώ να γνωρίζω ποια θα ήταν μια πρόσφατη απάντηση του J.B. σε αυτό το ερώτημα. Όμως, από διαίσθηση πιστεύω ότι θα ήταν η ίδια. Η επιλογή των οργάνων του (Hauser, Rubio, Romanillos κ.ά) ήταν πάντοτε με βάση την εξαιρετική ποιότητα του ήχου. Άρα νομίζω ότι δεν θα θυσίαζε ποτέ ούτε το 1% από αυτή, εάν είχε την δυνατότητα να επιλέξει).
Κ.Γ. Πολλοί κιθαριστές χρησιμοποιούν μόνιμα μικροφωνική στις συναυλίες τους. Ο φίλος σας o John Williams μάλιστα, μας έλεγε ότι θεωρεί τη μικροφωνική εγκατάσταση τον μόνον τρόπο για να ακούει ό ακροατής τον ίδιο ήχο που ακούει ο κιθαριστής από το όργανό του, και τελικά να φτάνει στα αυτιά του αυτό ακριβώς που θέλει να του δώσει ως εκτελεστής.
J.B. Για μένα το πιο συναρπαστικό πράγμα, είναι ή αμεσότητα της επαφής πού υπάρχει μεταξύ τής χορδής πού πάλλεται από το δάκτυλο τού κιθαριστή από τη μία, και τού ακροατή από την άλλη. Όταν παρεμβάλλεται ή μικροφωνική, όσο τέλεια και αν είναι, αυτό χάνεται. Άσε που κατά την γνώμη μου, ο ήχος αποκτά αναπόφευκτα μια ηλεκτρική χροιά.
Κ.Γ. Δεν θα μπορούσαμε όμως να πούμε ότι η ηχογράφηση και αναπαραγωγή δημιουργεί το ίδιο πρόβλημα; Κι εκεί παρεμβάλλονται μικρόφωνα και ηχεία.
J.B. Αυτό είναι άλλη υπόθεση. Νομίζω ότι ή ηχογράφηση με σωστά μηχανήματα, και κυρίως σε σωστό χώρο με καθαρή ακουστική και κυρίως με έναν σωστό και καταρτισμένο τεχνικό, μπορεί να δώσει θαυμάσια αποτελέσματα. Ο ηχογραφημένος ήχος σε αυτήν την περίπτωση δεν έχει την ψεύτικη χροιά της μικροφωνικής. Πιστεύω ότι στο παρεκκλήσι κοντά στο σπίτι μου (Σημ. Wardour Chapel στο Wiltshire) μαζί με τον μόνιμο συνεργάτη μου ηχολήπτη John Bower [1] έχουμε κάνει θαυμάσιες ηχογραφήσεις.
Ρεσιτάλ του Julian Bream στο Wardour Chapel. Μεταδόθηκε από το BBC2 την 1/2/1978.
Έργα Bach, Villa-Lobos, Albeniz and Britten.
Κ.Γ. Μιας και μιλάμε για ηχογραφήσεις, θέλετε να μας πείτε τι καινούργιο ετοιμάζετε;
J.B. Κάτι όχι πολύ καινούργιο είναι ότι ηχογράφησα πάλι το Concierto di Aranjuez, σε Digital όμως αυτήν τη φορά. Σκέφτομαι να το βάλω σε ένα δίσκο αποκλειστικά με έργα Rodrigo. Τα άλλα κομμάτια θα είναι κατά πάσα πιθανότητα τα Fandango -Passacaglia -Zapateado και το Invocacion y Danza. Όλα αυτά, για έναν ακόμα δίσκο της σειράς με Ισπανική μουσική που φτιάχνω τώρα. Ηχογράφησα επίσης και το έργο Sonatina του Federico Moreno Torroba, το οποίο είχα να το παίξω πάρα πολλά χρόνια και ήταν αληθινά συγκινητική ή «επιστροφή» μου σ’ αυτό.
Κ.Γ. Στο σημερινό σας πρόγραμμα αντικαταστήσατε τα κομμάτια του Enrique Granados με την Suite Compostelana του Federico Mompou. Ένα τόσο όμορφο κομμάτι, που πραγματικά απορώ γιατί παραμένει σχετικά άγνωστο.
J.B. Για μένα τουλάχιστον, ήταν ξεχασμένο. Τυχαία, ψάχνοντας σε μία μουσική εγκυκλοπαίδεια για κάτι άλλο, είδα το όνομα του Mompou και ότι φέτος κλείνει τα 80 του χρόνια. Θυμήθηκα ότι κάποτε είχα συναντήσει αυτόν τον συνθέτη και μάλιστα τον είχα ακούσει να παίζει κομμάτια του στο πιάνο. Ήταν θυμάμαι μία θαυμάσια βραδιά. Τα κομμάτια του ήταν πολύ ατμοσφαιρικά και το παίξιμό του αληθινά υποβλητικό. Πρόκειται, για έναν θαυμάσιο πιανίστα και συνθέτη, όμως σχετικά άγνωστο, γιατί ποτέ του δεν προσπάθησε ιδιαίτερα για να προβάλει τη μουσική του. Πρόκειται για έναν πολύ συνεσταλμένο άνθρωπο. Θυμήθηκα λοιπόν τη σουίτα του, έψαξα στο αρχείο μου και βρήκα αυτό το πανέμορφο κομμάτι. Το έπαιξα σήμερα και θα το παίξω και στις άλλες συναυλίες τής περιοδείας μου (1983) για να τιμήσω τα 80 χρόνια του. Σκέφτομαι μάλιστα να το ηχογραφήσω.
Όμως για σκέψου! Αυτό το κομμάτι γράφτηκε για τον Andres Segovia που φέτος κλείνει τα 90 χρόνια του. Φαίνεται λοιπόν πώς αυτή ή γενιά, εκτός από θαυμάσιους μουσικούς, έβγαλε και… καλά διατηρημένους μουσικούς!
Για πες μου κάτι άλλο τώρα· ξέρω ότι το επίπεδο τής κιθάρας στην Ελλάδα είναι υψηλό. Όμως επαγγελματικά, πώς έχουν τα πράγματα στην πατρίδα σας; Ξέρω ότι μέχρι πριν λίγα χρόνια, για να ζήσει κανείς εκεί ως κιθαριστής έπρεπε να κάνει μαθήματα! (Με ηχηρό γέλιο απευθύνεται προς τον Πωλ) – Άκου φίλε μου… Μαθήματα!!!
Κ.Γ. Τα πράγματα οπωσδήποτε είναι καλύτερα τώρα, αλλά και πάλι είναι αδύνατον ένας μουσικός να ζήσει από της συναυλίες κλασσικής κιθάρας. Συνήθως λοιπόν ξεκινάμε για να παίξουμε μουσική και καταλήγουμε περισσότερο να διδάσκουμε μουσική.
J.B. Πολύ κρίμα. Εδώ στην Αγγλία εμείς έχουμε Guitar Societies σε πολλές μεγάλες αλλά και μικρές πόλεις, αλλά και Tοπικά Συμβούλια Γραμμάτων και Τεχνών, πού μπορούν να δώσουν καλή δουλειά σε έναν νέο μουσικό, ο οποίος εννοείται ότι διαθέτει τα προσόντα. Εύχομαι το ίδιο να γίνει κάποια στιγμή και στην χώρα σας.
Όμως… τα ποτήρια άδειασαν και κάπου εδώ τέλειωσε ή αξέχαστη εκείνη συζήτησή μας, μιας και κάποιος τον προέτρεψε με έντονο τρόπο να φορτωθεί την «ταξιδιωτική του εξάρτηση, και να τρέξει να προλάβει το τραίνο. Απίστευτα χαρούμενοι και περήφανοι για το ότι έδειχνε να απολαμβάνει την παρέα μας, σε σημείο που έπρεπε να τoν… μαλώσουν για να μας αφήσει, αλληλοχαιρετηθήκαμε εγκάρδια.
Με ευχαρίστηση πήρε και το τεύχος TAR που του πρόσφερα, χωρίς να παραλείψει να κάνει και το χαρακτηριστικό του χιουμοριστικό λογοπαίγνιο: «Oh, tar …. oh, ta! ….» (ta = thank you στην Εγγλέζικη αργκό).
«With his best wίshes» λοιπόν μας άφησε, τον Πωλ μεθυσμένο από τη χαρά του για τα καλά λόγια που άκουσε, κι έμενα να προσπαθώ να συμμαζέψω και να αποκρυπτογραφήσω τις σημειώσεις που έκανα τόση ώρα σε χαρτοπετσέτες, προγράμματα, κουτιά από τσιγάρα και σε ό,τι άλλο τέλος πάντων μπορεί να χρησιμοποιήσει ο ερασιτέχνης δημοσιογράφος στην απελπισία του…
Κώστας Γρηγορέας
Λονδίνο 1983
(Αναδημοσίευση και αναθεώρηση: Αύγουστος 2020)
Το αριστουργηματικό έργο Nocturnal op.70 του Benjamin Britten είναι αφιερωμένο στον Julian Bream και βασίζεται στο τραγούδι «Come, Heavy Sleep» από το πρώτο βιβλίο τραγουδιών του John Dowland (1597). Κάθε μέρος του έργου είναι και μια παραλλαγή, που σταδιακά οδηγεί όλο και πιο κοντά στο τραγούδι του Dowland, με το οποίο καταλήγει.
Come, heavy Sleep the image of true Death;
And close up these my weary weeping eyes:
Whose spring of tears doth stop my vital breath,
And tears my heart with Sorrow’s sigh-swoll’n cries:
Come and possess my tired thought-worn soul,
That living dies, till thou on me be stole.
Come shadow of my end, and shape of rest,
Allied to Death, child to his black-fac’d Night:
Come thou and charm these rebels in my breast,
Whose waking fancies do my mind affright.
O come sweet Sleep; come or I die for ever:
Come ere my last sleep comes, or come never.
[1] Ο John Bower υπήρξε ιστορικός ηχολήπτης του BBC, άρχι-ηχολήπτης στο Royal Northern College of Music, φίλος και προσωπικός ηχολήπτης του J.B.
Συνέντευξή μου από αυτόν για την τεχνική της ηχογράφησης της κιθάρας έχει δημοσιευθεί στο έντυπο TAR (Νο 6).
«Είναι δεδομένο ότι σε μια μόνο ζωή δεν μπορείς να κατευθύνεις τη δημιουργικότητά σου σε πολλές κατευθύνσεις εάν έχεις ως στόχο την αξιοπρεπή καλλιτεχνική παρουσία»
Ποια είναι η πρώτη σας μουσική ανάμνηση;
Δεν θα μπορούσα να απομονώσω μια συγκεκριμένη ανάμνηση, μιας και η γονείς μου ως μουσικόφιλοι φρόντισαν να έχω συνεχή επαφή μαζί της από… βρέφος. Το Τρίτο Πρόγραμμα έπαιζε συνεχώς στο ραδιόφωνο, αλλά και στο μαγνητόφωνο μπομπίνας του πατέρα, στο οποίο είχε δημιουργήσει μια τεράστια συλλογή κλασικής κυρίως μουσικής. Ίσως σαν πρώτο άκουσμα που μου εντυπώθηκε, ήταν το σόλο φλάουτο από τα Καυκασιανά Σκίτσα του Ιππολύτοφ Ιβάνοφ, ένα υπέροχο κομμάτι όχι τόσο γνωστό δυστυχώς.
Με ποιόν Μουσικό θα θέλατε να βρεθείτε επί σκηνής;
Με πάρα πολλούς! Θα έλεγα όμως ότι είμαι πια σε μια ηλικία που, δυστυχώς ή ευτυχώς, αυτός ο «ένας» μουσικός ανήκει στο παρελθόν κι όχι στο μέλλον μου: και είναι ο Μάνος Χατζιδάκις. Η παρουσία του ως μέντορας και συνεργάτης στη μουσική ζωή μου για αρκετά χρόνια υπήρξε τόσο εκθαμβωτική που δύσκολα θα μπορούσα να απομονώσω κάποιον, από αυτούς που είναι στην σφαίρα του εφικτού φυσικά.
Περιγράψτε μας τη μέχρι σήμερα πορεία σας στη μουσική.
Ξεκίνησα ως σολίστ κλασικής κιθάρας, με ανησυχίες για συνεργασίες και εμπειρίες σε όλα τα είδη μουσικής που με συγκινούσαν. Είναι δεδομένο ότι σε μια μόνο ζωή δεν μπορείς να κατευθύνεις τη δημιουργικότητά σου σε πολλές κατευθύνσεις εάν έχεις ως στόχο την αξιοπρεπή καλλιτεχνική παρουσία. Οπότε στην πορεία μου, οι συγκυρίες μάλλον, με έσπρωξαν κατ’ αρχήν στην σολιστική καριέρα της κλασικής μουσικής, με ρεσιτάλ και ηχογραφήσεις. Στην πορεία σε αυτό προστέθηκε το ελληνικό τραγούδι, ως ακομπανιατέρ εξαιρετικών τραγουδιστριών, αλλά και ως συνεργάτης σπουδαίων τραγουδοποιών και συνθετών, σε συναυλίες και πάμπολλες ηχογραφήσεις. Σε αυτά, μέσω σπουδών και εμπειρίας, προστέθηκε η σύνθεση οργανικής μουσικής, η οποία θεωρώ ότι ολοκληρώνει «το πρόσωπο» που ονειρεύτηκα να αποκτήσω ως καλλιτέχνης.
Υπήρξαν επιρροές καθοριστικές θετικές ή αρνητικές;
Ο δάσκαλος Δημήτρης Φάμπας μου εμφύσησε την αγάπη για την κλασική κιθάρα. Ο Νότης Μαυρουδής ως φίλος και συνεργάτης την επέκτεινε. Ο συνθέτης Κυριάκος Τζωρτζινάκης με βοήθησε να την ταιριάξω στα μέτρα μου δίνοντας μου την πρώτη ευκαιρία να εκφραστώ προσωπικά μέσω των νέων έργων του. Ο Τάσος Καρακατσάνης μου έμαθε να συνυπάρχω στα οργανικά σύνολα και να αντιλαμβάνομαι τον ρόλο των οργάνων σε αυτά. Ο Μάνος Χατζιδάκις με έμαθε να απογειώνομαι μέσω αυτών. Και ο μαέστρος – πιανίστας Γιώργος Χατζινίκος μου δίδαξε το πως να ζω «και μαζί και χώρια» από την κιθάρα, μαθαίνοντάς με το να νιώθω προ παντός μουσικός, και κατά δεύτερον σολίστας που η τύχη έφερε στα χέρια μου αυτό το θαυμάσιο μουσικό εργαλείο: την πολυφωνική κλασική κιθάρα. Προφανώς υπήρξαν και πολλοί άλλοι επηρεασμοί από συνθέτες, τραγουδιστές, μουσικούς, όμως τα παραπάνω θα έλεγα πως υπήρξαν τα βασικά σκαλοπάτια της μουσικής ζωής μου, υπό την έννοια ότι καθόρισαν τις επιλογές μου.
Σας «τρομάζει» η επιτυχία ή η αποτυχία;
Νομίζω ότι είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ψυχοσύνθεσης ενός καλλιτέχνη και οι δυο αυτές πλευρές της δημιουργικής διαδικασίας. Μόνο που για τον καθένα είναι διαφορετικό το πως εννοούνται. Για έναν μουσικό και συνθέτη σαν κι εμένα, αποτυχία είναι να απογοητεύσω αυτούς που είναι κοντά στην Τέχνη μου και με πιστεύουν. Και επιτυχία το να νιώθω άξιος των προσδοκιών τους. Το να με αναγνωρίζουν κάποιοι που τυχαία με συναντούν στο δρόμο (αυτό δηλ. που το mainstream εννοεί επιτυχία του καλλιτέχνη) προφανώς δεν υπήρξε ποτέ το ζητούμενο, τότε θα ήταν πολύ διαφορετικές οι επιλογές μου ώστε να το (πιθανώς) πετύχω. Όχι βεβαίως ότι δεν είναι ευχάριστο όταν η αναγνώριση κάποιες λίγες φορές συμβαίνει (χα χα), η ματαιοδοξία του καλλιτέχνη είναι παρούσα, όμως προσπαθώ φιλότιμα να μην είναι καθοριστική. Ας μην ξεχνάμε όμως πως κάθε συνεπής καλλιτέχνης πρέπει να έχει ως ιδανικό στόχο το έργο του να αφορά άπαντες! Η πραγματικότητα πρέπει να είναι αυτή που θέτει τα όρια, όχι ο δημιουργός.
Ποια είναι η άποψή σας για τα μουσικά τηλεοπτικά talent show;
Η χειρότερη. Δημιουργούν ψευδαισθήσεις καριέρας σε παιδιά με δίψα για τέχνη (η απλά για προβολή) και απομακρύνουν τον μέσο άνθρωπο από την πραγματικότητα, η οποία είναι ότι η εκπαίδευση σε μια Τέχνη δεν γίνεται σε ένα μήνα αλλά σε πολλά, πάρα πολλά χρόνια μοναχικής και ομαδικής σκληρής προσπάθειας. Ότι οι πραγματικοί δάσκαλοι είναι προσωπικότητες με επιστημονική καλλιτεχνική κατάρτιση κι όχι τηλεοπτικοί αστέρες, ή, στην καλύτερη των περιπτώσεων, πετυχημένοι επαγγελματίες της πιάτσας. Τα talent show (αποκαλούμενα… «Ακαδημίες» ενίοτε ευτελίζοντας πλήρως τον όρο) δημιουργούν αναλώσιμα τεχνητά «αστέρια» που ένα σύστημα προβολής τα δημιουργεί και μετά τα σβήνει με συνοπτικές διαδικασίες. Με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ψυχική υγεία αυτών των παιδιών, αλλά και την πολιτιστική υγεία ενός ολοκλήρου λαού, που γαλουχείται στο να βλέπει την Τέχνη ως «φιγούρα» ή «ξέδομα» και τίποτα παραπάνω.
Υπάρχουν μάνατζερ στην Ελλάδα που μπορούν να βοηθήσουν την πορεία ενός μουσικού;
Στο δικό μου χώρο, δηλ. της Έντεχνης Οργανικής Μουσικής, όχι δε νομίζω. Υπάρχουν σοβαροί άνθρωποι που μπορούν να οργανώσουν ή να βοηθήσουν, όμως μάνατζερ με την κανονική έννοια, δηλ. του ανθρώπου που θα σου χτίσει μια καριέρα, όχι δεν υπάρχουν. Και το λέω με λόγο γνώσης, καθότι είχα στο παρελθόν κανονικό μάνατζερ στο εξωτερικό και γνωρίζω τι αυτό σημαίνει.
Ποια είναι τα μελλοντικά μουσικά σας σχέδια;
Κυκλοφορεί αυτές τις ημέρες και σε cd η συλλογή μου (ως σολίστ και ενίοτε ως συνθέτης) με τίτλο “Kostas Grigoreas: Recording Guitarist”.
Έχω επίσης σχεδόν ολοκληρώσει τις ηχογραφήσεις με την πιο πρόσφατη συλλογή από συνθέσεις μου, που θα παρουσιαστούν σε άλμπουμ με εκλεκτούς Έλληνες μουσικούς. Ο τίτλος είναι «Ελληνικές Θαλασσογραφίες» και μέρος της παρουσιάστηκε τον Φεβρουάριο στη συναυλία μου στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.
Παράλληλα συνεχίζω τη συνεργασία μου σε συναυλίες ως σολίστ και ως συνοδός με την εξαιρετική τραγουδίστρια Σαβίνα Γιαννάτου.
Επίσης ξεκινάμε πάλι τη συνεργασία μας με τον μοναδικό ερμηνευτή του Νέι, τον Χάρη Λαμπράκη, ξεκινώντας με μια «πασχαλινή» συναυλία για Νέι και κιθάρα, που θα πραγματοποιηθεί την Μεγάλη Δευτέρα στην Αίθουσα Νάκας της Αθήνας.
Παράλληλα συνεχίζω σταθερά να διαχειρίζομαι το διαδικτυακό μουσικό περιοδικό http://www.tar.gr, που μαζί με τον Νότη Μαυρουδή, την Έφη Αγραφιώτη, τον Ευάγγελο Ασημακόπουλο, την Τίνα Βαρουχάκη, τον Άλκη Αναστόπουλο και αρκετούς άλλους σημαντικούς ανθρώπους του χώρου της μουσικής στηρίζουμε με την εθελοντική εργασία μας εδώ και 13 χρόνια.
Και φυσικά συνεχίζω να διδάσκω κλασική κιθάρα σε μαθητές κάθε ηλικίας, μια αγαπημένη συνήθεια πια…
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ
Ο Κώστας Γρηγορέας είναι ένας από τους πιο προικισμένους Έλληνες κιθαριστές του καιρού μας. Σύγχρονος στην αντίληψή του για την κιθάρα και βαθιά καλλιεργημένος μουσικά…»
Μάνος Χατζιδάκις, συνθέτης, “Το Τετράδιο για Κιθάρα”
«…Εξαιρετική τεχνική και ήχος…»
Guitar magazine, Λονδίνο
«…Ως συνθέτη, τον Γρηγορέα χαρακτηρίζει αδιατάρακτη ισορροπία και συλλειτουργία οραματισμού και ευρηματικότητας […] Ως σολίστ, μας καθήλωσε με την ηχητική ευγένεια, την πλαστικότητα φράσεως και ρυθμού και έναν πλούτο λεπτότατων εκφραστικών αποχρώσεων…»
Γιώργος Λεωτσάκος, Εξπρές
«…Υπέροχο, Κώστα! Απήλαυσα την κάθε νότα του παιξίματός σου. Υπέροχη ζωντάνια, απόδοση των φράσεων… ΜΠΡΑΒΟ!»
Oscar Ghiglia, σολίστ κιθάρας
«…Μια λαμπρή εμφάνιση… ένας χαρισματικός κιθαριστής…»
Classical Guitar magazine
Ο Κώστας Γρηγορέας είναι ένα από τα επιφανέστερα μέλη της Ελληνικής κιθαριστικής οικογένειας και μια ξεχωριστή παρουσία στο χώρο της Ελληνικής μουσικής.
Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1957 και έχει σπουδάσει κιθάρα, ανώτερα θεωρητικά και μουσική τεχνολογία.
Ξεκίνησε την κιθάρα σε μικρή ηλικία με τον μουσικοδιδάσκαλο Γιάννη Ανδρεόπουλο. Στη συνέχεια σπούδασε στην τάξη του κιθαριστή Δημήτρη Φάμπα στο Εθνικό Ωδείο και απεφοίτησε με «Αριστείο». Θεωρητικά της μουσικής σπούδασε με τους Μιχάλη Βούρτση, Νικηφόρο Νευράκη και Πέτρο Τσιτσόπουλο (Πτυχίο Φούγκας).
Συνέχισε τις μεταπτυχιακές σπουδές του στην Αγγλία με υποτροφία του Βρετανικού Συμβουλίου. Εκεί σπούδασε κιθάρα και ανώτερα θεωρητικά στο Royal Northern College of Music με τους Gordon Crosskey, John Williams και τον πιανίστα και μαέστρο Γιώργο Χατζηνίκο.
Αποφοιτώντας απέκτησε το Postgraduate Diploma του Πανεπιστημίου του Manchester.
Οι δραστηριότητες του περιλαμβάνουν συναυλίες, σύνθεση, συνοδεία τραγουδιού, παραγωγές ηχογραφημάτων και διδασκαλία.
Στις μακροχρόνιες συνεργασίες του ως σολίστ κλασικής κιθάρας σε συναυλίες και σε ηχογραφήσεις περιλαμβάνονται σημαντικότατοι Έλληνες συνθέτες και τραγουδοποιοί (Μάνος Χατζιδάκις, Μίκης Θεοδωράκης, Νίκος Μαμαγκάκης, Γιάννης Σπανός, Χρήστος Λεοντής, Νότης Μαυρουδής, Μιχάλης Τραυλός, Λένα Πλάτωνος, Κυριάκος Τζωρτζινάκης κ.ά.), διακεκριμένοι τραγουδιστές (Σαβίνα Γιαννάτου, Αλίκη Καγιαλόγλου, Μαρία Δημητριάδη, Νένα Βενετσάνου, Άννα Παρλαπάνου, Φλέρυ Νταντωνάκη, Λάκης Παππάς, Μαρίζα Κωχ, Χάρις Αλεξίου κ.ά.), καθώς και πάμπολλοι διαπρεπείς Έλληνες και ξένοι μουσικοί .
Έχει δώσει πολλές συναυλίες και έχει ηχογραφήσει για το ραδιόφωνο και την τηλεόραση στις περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες, στην Αμερική, στην Αφρική και στην Άπω Ανατολή.
Συνθέτης «με πλούσιο όραμα» (κατά τον κορυφαίο μουσικοκριτικό Γιώργο Λεωτσάκο), έχει καταθέσει έργο σημαντικό για το ρεπερτόριο της Ελληνικής οργανικής μουσικής, με έμφαση στο ρεπερτόριο της κλασικής κιθάρας, είτε ως σολιστικού οργάνου, είτε ως μέρους συνόλου. Το μεγαλύτερο μέρος του έργου του έχει ήδη παρουσιαστεί σε συναυλίες, σε δισκογραφία και στο διαδίκτυο, αποσπώντας εγκωμιαστικές κριτικές από κοινό και κριτικούς. Επίσης, το μεγαλύτερο μέρος του έργου του έχει εκδοθεί, είτε σε έντυπη μορφή από τον οίκο Παπαγρηγορίου-Νάκας, είτε σε ηλεκτρονική μορφή από τον Ελβετικό οίκο Musicaneo και τον Γαλλικό Free-scores. To 2013, σε παγκόσμιο διαγωνισμό σύνθεσης, με ελεγχόμενη διαδικτυακή ψηφοφορία, που διοργάνωσε το Free-scores, βραβεύτηκε η σύνθεσή του «My Sky» για 2 κιθάρες.
Σημαντικότατη είναι η παρουσία του στη δισκογραφία ως συνθέτης, αλλά και ως σολίστ κλασικής κιθάρας, με δίσκους για σόλο κιθάρα, μουσική δωματίου, φωνή και κιθάρα και πάρα πολλές συμμετοχές σε έργα σύγχρονων συνθετών.
Ως μουσικοπαιδαγωγός, ακολουθώντας την μεγάλη παράδοση των Ελλήνων βιρτουόζων της κιθάρας και διδάσκοντας μικρούς και μεγάλους μαθητές, έχει δημιουργήσει σχολή από διακεκριμένους κιθαριστές, οι περισσότεροι από τους οποίους κάνουν ήδη επιτυχημένη επαγγελματική καριέρα.
Διδάσκει και είναι έφορος της κιθάρας στα ωδεία Πυθαγόρειο και Πειραματικό Ψυχικού στην Αθήνα και Πολυρυθμία στην Πρέβεζα, όπου είναι και βασικός διοργανωτής των εκδηλώσεων «Ημέρες Μουσικής Πρέβεζας».
Επίσης συμμετέχει ως μέλος της κριτικής επιτροπής σε μουσικούς διαγωνισμούς διεθνούς κύρους.
Είναι τακτικό μέλος της Ένωσης Ελλήνων Μουσουργών.
Μαζί με το Νότη Μαυρουδή εκδίδουν το «TaR – μουσικό διαδικτυακό περιοδικό με αφορμή την κιθάρα» ( http://www.tar.gr/ )
Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, 25/2/2019 Εντυπώσεις της Τίνας Βαρουχάκη από τη συναυλία-αφιέρωμα
και προσωπικές αναμνήσεις από την έως τώρα καλλιτεχνική διαδρομή του κιθαριστή & συνθέτη
Φτιάχνουν ιστορία οι παρέες: Πράξη Ι
Βρισκόμαστε στις αρχές της δεκαετίας του΄90. Φοιτητοπαρέα, είχαμε πάει σε μια γνωστή μπουάτ της Αθήνας ν΄ακούσουμε την Αλίκη Καγιαλόγλου. Ήταν μια μυσταγωγική μουσική βραδιά με τραγούδια σε μια πολύ λιτή διασκευή, για φωνή και κιθάρα… Θυμάμαι πόσο με γοήτευσε η συνοδεία της κλασικής κιθάρας…
Η φυσιογνωμία του σολίστα, ήταν γνώριμη. Σύντομα συνειδητοποίησα ότι επρόκειτο για τον ίδιο άνθρωπο που ήταν στο εξώφυλλο μιας πολύ αγαπημένης μου κασέτας με τίτλο: «Κιθάρα Apasionada». Ο σολίστ, δεν ήταν άλλος από τον Κώστα Γρηγορέα.
Φτιάχνουν ιστορία οι παρέες: Πράξη ΙΙ΄
Παραμένουμε στις αρχές της δεκαετίας του΄90. Ο δάσκαλός μου, Παναγιώτης Δεληγιάννης, με διδάσκει ένα έργο του αείμνηστου Κυριάκου Τζωρτζινάκη (1950 – 1989). Με αφορμή το γεγονός, με προτρέπει να αγοράσω το ηχογράφημα που είχε κυκλοφορήσει ήδη από το 1985 με τίτλο: «Έργα Ελλήνων Συνθετών για κιθάρα: Κυριάκος Τζωρτζινάκης, Κώστας Γρηγορέας (κιθάρα)».
Σε αυτό το αξέχαστο βινύλιο, είχαμε την ευκαιρία να ακούσουμε τα υπέροχα έργα του Κυριάκου Τζωρτζινάκη, όπως: «4 Δημοτικές Εικόνες», «Ο Χορός των Ρολογιών», «Νυχτερινό», «Singing in Another Tune” κ.ά. ερμηνευμένα με τη μοναδική ευαισθησία του Κώστα Γρηγορέα.
«Tον Κυριάκο Τζωρτζινάκη είχα την τύχη να τον έχω συνεργάτη, αλλά και στενό φίλο. Είχα όμως την ατυχία να τον χάσω πολύ νωρίς». (…) «Με την ερμηνεία όμως των έργων του, μπορώ να εκφράσω πόσο σημαντική για μένα ήταν, και εξακολουθεί να είναι, η μουσική του» αναφέρει συγκινημένος ο Κώστας Γρηγορέας σε άρθρο του, αφιερωμένο στη μνήμη του Κυριάκου Τζωρτζινάκη.[1]
Φτιάχνουν ιστορία οι παρέες: Πράξη III’
Μέσα δεκαετίας του΄90. Με την προτροπή του δασκάλου μου, αγοράζω το βιβλίο «Τετράδιο για κιθάρα», με παρτιτούρες έργων του Μάνου Χατζιδάκι σε διασκευή Τάσου Καρακατσάνη. Ήταν μια «όαση» μουσικής, αυτό το βιβλίο! Ένιωθα ως εάν να είχε εκδοθεί για να…μας παρηγορήσει, αντισταθμίζοντας τα κουραστικά λεγκάτα, τις βαρετές ασκήσεις αντίχειρα και τις εξαντλητικές σκάλες… Αυτή η έκδοση, ήταν το κίνητρο να τα υπομείνει κανείς όλα αυτά! Με ποια ανταμοιβή; Μα ασφαλώς, με το να διδαχθούμε αυτές τις όμορφες Χατζιδακικές μελωδίες (που παραμένουν επίκαιρες έως σήμερα) και να επιχειρήσουμε να τις παίξουμε, με πρότυπο την έξοχη ερμηνεία τους από τον Κώστα Γρηγορέα στο ομότιτλο ηχογράφημα, στο εξώφυλλο του οποίου ο ίδιος o Χατζιδάκις, και ως παραγωγός, είχε γράψει:
Φτιάχνουν ιστορία οι παρέες: Πράξη IV΄
Είμαστε στο 2003. Μέχρι τότε ο Κ.Γ. είναι γνωστός και καταξιωμένος ως σολίστ κλασικής κιθάρας. Από εκείνη τη χρονιά, αναδύεται και μια ακόμη ταυτότητά του, εξίσου σημαντική και ενδιαφέρουσα: αυτή του συνθέτη. Τότε κυκλοφορεί η πρώτη έκδοση με παρτιτούρες συνθέσεών του για κιθάρα, η οποία τιτλοφορείται: «Κιθάρα σε Ελληνικό Τρόπο» (εκδόσειςΠαπαγρηγορίου Κ. – Νάκας Χ.)
Ο ίδιος ο συνθέτης, παρατηρεί σχετικά: «Σαν Ελληνικούς τρόπους, αντιλαμβάνομαι όλα τα αυθεντικά στοιχεία, αλλά και όσα έχουν ενσωματωθεί στην Ελληνική μουσική. Από την παραδοσιακή και λαϊκή μουσική, τους Έλληνες και ξένους συνθέτες και τραγουδοποιούς έως την Jazz και το Rock που συντρόφευαν τα νεανικά μου ακούσματα».
Φθάνουμε στο 2004. Εκείνη τη χρονιά, ο Κ.Γ. ηχογραφεί τα σχετικά έργα που κυκλοφορούν πλέον σε cd. Ο μουσικοκριτικός Γιώργος Λεωτσάκος, κάνει, όπως είναι επόμενο, μια εξαιρετική κριτική για την παρουσίαση των έργων από τον κιθαριστή-συνθέτη σε ένα ρεσιτάλ στην αίθουσα Φίλιππος Νάκας, επισημαίνοντας, μεταξύ άλλων, τα εξής [2]:
«Στερεότατη τεχνική υποταγμένη στα βιωματικά κελεύσματα μιας άπεφθης μουσικότητας… εξίσου προικισμένος κιθαριστής και συνθέτης…ο Γρηγορέας μας καθήλωσε με την ηχητική ευγένεια, την πλαστικότητα φράσεως και ρυθμού και έναν πλούτο λεπτότατων εκφραστικών αποχρώσεων…Ανέδειξε εαυτόν σε δημιουργό όχι μόνο με αίσθηση της λειτουργικότητας των αντιθέσεων και του timing στην εναλλαγή τους, αλλά και με όραμα τόσο πλούσιο που απαιτεί εκφραστικά μέσα μεγαλύτερης εκφραστικής εμβέλειας από την κιθάρα (Ωδείο Φ.Νάκας 25.02.2005).»
Φτιάχνουν ιστορία οι παρέες: Πράξη V΄
Βρισκόμαστε στο 2007. Ο Κυριάκος Τζωρτζινάκης έχει ήδη από το 1989, περάσει στην αιωνιότητα. Το ίδιο όμως και τα έργα του. Ο Κ.Γ. τα κυκλοφορεί εκ νέου σε cd με τίτλο: «Ο Κώστας Γρηγορέας παίζει Κυριάκο Τζωρτζινάκη» (MOTIVO, NM 1063 – 2007) . Προλογίζοντας την έκδοση, ο Ιστορικός και Κριτικός μουσικής Γ.Β. Μονεμβασίτης, σημειώνει, μεταξύ άλλων, τα εξής: «Τούτο το ανθολόγιο της μουσικής του για κιθάρα από τον φίλο, συνοδοιπόρο και συνεργάτη του Κώστα Γρηγορέα, εκτός του ότι αποτελεί οφειλόμενο εγκώμιο, διαθέτει και ικανά στοιχεία πρωτοτυπίας:….».[3]
Σε ό,τι αφορά το περιεχόμενο του νέου, επικαιροποιημένου ηχογραφήματος, ο Γ.Β. Μονεμβασίτης, μας πληροφορεί σχετικά: «Οι πέντε από τις δώδεκα αυτές σπουδές (οι με αριθμό 3, 4, 9, 10 και 11) υπήρχαν ερμηνευμένες στην έκδοση του 1985. Δυο ακόμη, οι με αριθμό 5 και 6, οι οποίες, ειρήσθω εν παρόδω, μαζί με τις 3 και 4 αποτελούσαν ενότητα την οποία ο δημιουργός τους αποκαλούσε Μινιατούρες, ηχογραφημένες στη διάρκεια ρεσιτάλ που έδωσε ο Κώστας Γρηγορέας το 2005, συμπεριλαμβάνονται στη νέα έκδοση. Προστέθηκε ακόμη η «Ωδή στο παράλογο», σύνθεση του 1978 για τρεις κιθάρες – ο Κώστας Γρηγορέας ερμηνεύει σε πολλαπλή ηχογράφηση και τις τρεις κιθάρες».[4]
Φτιάχνουν ιστορία οι παρέες: Πράξη VI΄
Mάϊος 2008. Το καταξιωμένο κιθαριστικό ντουέτο Αλεξάνδρας Χριστοδήμου – Γιάννη Πετρίδη, με σημαντική διεθνή καριέρα στις ΗΠΑ, ερμηνεύει εξαίσια τα έργα του Κώστα Γρηγορέα: “TheSun”, “The Night” “My Sky” που αποτελούν τον κύκλο: “Soundtracks” για δύο κιθάρες.
Τα έργα ερμηνεύουν οι ίδιοι σολίστ σε ηχογράφημά τους, με τίτλο: «Mediterranean Echoes». Eπίσης, οι εν λόγω συνθέσεις περιλαμβάνονται στο άλμπουμ “Soundtracks for Ideal Movies” του Κώστα Γρηγορέα, που κυκλοφόρησε το Δεκέμβριο του 2012. Σημειωτέον δε, ότι οι δυο σολίστ έχουν επίσης ερμηνεύσει με μεγάλη επιτυχία τα εν λόγω έργα σε πολλές συναυλίες στην Ελλάδα και το εξωτερικό, με πιο πρόσφατη την συναυλία τους, στο πλαίσιο του Διεθνούς Φεστιβάλ Παλαιού Φαλήρου, του οποίου διατελούν Καλλιτεχνικοί Διευθυντές.
Φτιάχνουν ιστορία οι παρέες: Πράξη VII΄
Mάϊος 2009. Ο Κ.Γ., ήδη από το 2006 αρχισυντάκτης και διαχειριστής του http://www.tar.gr, αποφασίζει μαζί με τον διευθυντή του περιοδικού Νότη Μαυρουδή για την παραγωγή ενός άλμπουμ με τίτλο «Έλληνες Κιθαριστές παίζουν Έλληνες Συνθέτες». Αναλαμβάνει την οργάνωση της παραγωγής, την ηχοληψία (κατά ένα μεγάλο μέρος) και το digital mastering. Στο άλμπουμ συμμετέχουν 12 εξαιρετικοί κιθαριστές της νεότερης γενιάς, που ερμηνεύουν έργα 13 καταξιωμένων αλλά και νεότερων συνθετών.
Ο Κ.Γ. συμμετέχει με τρεις μικρές συνθέσεις του: Bessy’s Valse (κιθ. Μπέσσυ Διαγωμα), Νανούρισμα (κιθ. Βασιλική Λεοντάρη) και November Mood (κιθ. Γιώργος Μπεχλιβάνογλου)
Φτιάχνουν ιστορία οι παρέες: ΠράξηVIII’
Δεκέμβριος 2009. H καταξιωμένη πιανίστα Έφη Αγραφιώτη συμπράττει με τον Κώστα Γρηγορέα δημιουργώντας το ντούο «230+6 χορδές». Στο πλαίσιο αυτής της συνεργασίας, σε συναυλίες όπου περιλαμβάνονται όμως και σόλο έργα, ηχογραφεί ερμηνεύοντας με μοναδική βιρτουοζιτέ το έργο του για σόλο πιάνο «Οbsessions» (τα μέρη: «Ιn Circles», «The End»)
Φτιάχνουν ιστορία οι παρέες: Πράξη IX΄
5 Φεβρουαρίου του 2010. Σε εκδήλωση-αφιέρωμα που διοργανώνει το TaR στη μνήμη του Κυριάκου Τζωρτζινάκη, στην αίθουσα συναυλιών του Ωδείου Φ. Νάκας, με θέμα: «Κυριάκος Τζωρτζινάκης: 20 χρόνια μετά», ο Κ.Γ.-φανερά συγκινημένος-ξετύλιξε τις υπέροχες αναμνήσεις του από τη συνεργασία τους. https://youtu.be/xJop8usFK5Y
Φτιάχνουν ιστορία οι παρέες: Πράξη X’
Mάϊος 2010. Ο Γιωργος Τοσικιάν κυκλοφορεί τον πρώτο του δίσκο του με τον τίτλο «Guitar Music By Greek Composers». Στον δίσκο πρωτοηχογραφεί, ερμηνεύοντας με μοναδική μουσικότητα, την «Αθώα Σουίτα» του Κώστα Γρηγορέα.
Δεκέμβριος 2010. Χριστουγεννιάτικη Συναυλία της EBU με μετάδοση μέσω Τρίτου σε όλη την Ευρώπη και Αμερική. Στο αμφιθέατρο του Πυθαγόρειου Ωδείου. Ο Κ.Γ. και ο εξαιρετικός Χάρης Λαμπράκης, με τον υπέροχο ήχο του νέι που ξεχειλίζει από ευαισθησία, ερμηνεύουν την «Παιδική Φαντασία».
Φτιάχνουν ιστορία οι παρέες: Πράξη XI΄
Δεκέμβριος 2012. Κυκλοφορεί το ηχογράφημα που περιλαμβάνει συνθέσεις του Κώστα Γρηγορέα, με τίτλο: “Soundtracks forIdeal Movies”στο οποίο συμμετέχουν οι εξαίρετοι μουσικοί:[5]Έφη Αγραφιώτη, Δημήτρης Βερβιτσιώτης, Γιάννης Γιαγουρτάς, Mπέσυ Διαγωμά, Παύλος Κανελλάκης, Νίκος Κατριζιδάκης, Χάρης Λαμπράκης, Άγγελος Μπότσης, Γιάννης Πετρίδης Θεόφιλος Σωτηριάδης, Βασίλης Τζαβάρας, Αλεξάνδρα Χριστοδήμου, Sabrina Vlascalik[6]και βεβαίως, ο ίδιος ο συνθέτης με τη διττή ιδιότητά του και ως σολίστ.
H Έφη Αγραφιώτη, αυτή τη φορά με μια άλλη-εξίσου επιτυχημένη-ιδιότητά της, της αρθρογράφου, σημειώνει σχετικά:
«…Ακούγοντας τώρα την δική του μουσική, διαπιστώνω με θαυμασμό ότι παραμένει ακριβής και λιτός, σχεδιάζει με λυρική μαεστρία εκφραστικές αποχρώσεις διαχυτικές, παίζοντας με λεπτότητα, με τη γνώση του έμπειρου σολίστα. Η αντίληψη για την εκτέλεση τώρα μεταφέρεται ταυτόφωνη, σε κοινό συναισθηματικό φορτίο με την αντίληψη για τη σύνθεση, τη δημιουργία…»
Ενθουσιώδεις κριτικές αποσπούν οι μουσικές αυτές συνθέσεις και από άλλες προσωπικότητες της μουσικής. Τα ακόλουθα αποσπάσματα είναι χαρακτηριστικά:[7]
“…Έργα με έμπνευση, με φαντασία, εικόνες με χρώματα, με φως, ήχοι εκλεπτυσμένοι, ευρηματικοί, με ποίηση…” Ευάγγ. Ασημακόπουλος, TaR . “…Ως σολίστ αλλά και ως συνθέτης, ο Κώστας Γρηγορέας είναι μια από τις πιο σοβαρές παρουσίες στο χώρο της κιθάρας…” Hubert Kappel, σολίστ
.
“… Nέα έργα σμιλευμένα από γνώση, ευαισθησία, πείρα και συναισθηματικό έλεγχο…” Νότης Μαυρουδής, Αθήνα 984
.
“…Η μουσική του Κώστα Γρηγορέα έχει μια πολύ διακριτή δική της ‘φωνή’…”
Carlos Bonell, σολίστ
“… Ως συνθέτη, τον Γρηγορέα χαρακτηρίζει αδιατάρακτη ισορροπία και συλλειτουργία οραματισμού και ευρηματικότητας… ” Γιώργος Λεωτσάκος,Εξπρές
«Τούτες οι “Ηχητικές επενδύσεις για ιδεατές ταινίες” περιέχουν μουσικά σκιρτήματα που πυροδοτούν τη φαντασία του ακροατή στην αναζήτηση τερπνών εικόνων και μύθων. Συνοδοιπόρους στο όμορφο ταξίδι έχει δεκατρείς (!) ερμηνευτές, που του χαρίζουν τον ήχο οκτώ διαφορετικών οργάνων. Και σε εμάς χαρίζουν ολόφωτες μουσικές στιγμές, αφού ο Κώστας Γρηγορέας βλέπει και τη χαρούμενη πλευρά της ζωής». Γιώργος Μονεμβασίτης (Ελευθεροτυπία)[8]
«…είναι πασιφανής η εντιμότητα και καθαρότητα στη μουσική σκέψη του. Την διακρίνει επίσης μία διαυγής πνευματικότητα η οποία εκτός από την –ούτως ή άλλως- ευχάριστη ακροαματική «διαδικασία» προσκαλεί τον ακροατή σε ενδοσκοπική εξέταση του εσώτερου κόσμου του». (Θωμάς Ταμβάκος, jazz & jazz, Ιούνιος 2013)[9]
Στο εν λόγω cd περιλαμβάνεται, μεταξύ άλλων, το έργο που ο Κ.Γ. έχει αφιερώσει στη μνήμη του Μάνου Χατζιδάκι «The Νight, in Μemory of Manos Hadjidakis”. Σε αυτή την εκτέλεση, συμπράττει με την έξοχη πιανίστα, Έφη Αγραφιώτη, χαρίζοντάς μας ένα αποτέλεσμα που κάνει τον ακροατή να ανατριχιάζει από συγκίνηση για την λεπτότητα και την ευαισθησία της ερμηνείας.
Φτιάχνουν ιστορία οι παρέες: Πράξη XII’
Μάϊος 2013. Το σύνολο «Κίθαρις» υπό τη διεύθυνση του καταξιωμένου σολίστα και δασκάλου, Ιάκωβου Κολανιάν, ερμήνευσε εντυπωσιακά στις συναυλίες που έδωσε στην αίθουσα συναυλιών «Φ. Νάκας» και το Μέγαρο Μουσικής το έργο «Δήλος» του Κώστα Γρηγορέα. Ένα έργο ειδικά γραμμένο για το «Κίθαρις» και αφιερωμένο στον αγαπητό φίλο του συνθέτη Ιάκωβο Κολανιάν.
Στo σύνολο συμμετείχαν οι ακόλουθοι σολίστ κλασικής κιθάρας:[10]Κωνσταντίνος Αναπολιτάνος, Γιώργος Γεωργάτος, Άγγελος Θεοδωράκης, Εύη Καίσαρη, Χάρης Καμπύλης, Σταύρος Κουδουνάς, Νίκος Μανιταράς, Τριαντάφυλλος Μπαταργιάς, Άγγελος Μπότσης, Κωνσταντίνα Ντοκούζη, Δημήτρης Παππά, Μαρία Πέγκα και Γιώργος Τοσικιάν.
Φτιάχνουν ιστορία οι παρέες: Πράξη XIII’
Ιούλιος 2013. Στο πλαίσιο του επιτυχημένου θερινού Φεστιβάλ, «Ημέρες Μουσικής Πρέβεζας» (στο οποίο είναι συνδιοργανωτής ο Κ. Γρηγορέας) το μαθητικό κιθαριστικό σύνολο των συμμετεχόντων σπουδαστών του σεμιναρίου με τη διδασκαλία και διεύθυνση του Νίκου Ντρέλα, ερμήνευσε ωραιότατα το έργο του Κώστα Γρηγορέα «Πρέβεζα».
Ιούλιος 2014. Στις «Ημέρες Μουσικής Πρέβεζας», ο Κ.Γ. συμπράττει με τον εξαίρετο φλαουτίστα, Δημήτρη Φωτόπουλο στην ερμηνεία του έργου του κιθαριστή: «A Childs Fantasy”[11]
Φτιάχνουν ιστορία οι παρέες:Πράξη XIV’
Mάϊος 2015. Έφη Αγραφιώτη και Γιώργος Κοντραφούρης ερμηνεύουν μοναδικά και ηχογραφούν στο Μέγαρο Μουσικής ολόκληρο το έργο του Κ.Γρηγορέα «Δήλος», σε μια εκδοχή για δυο πιάνα.
Iούλιος 2015. «Ημέρες Μουσικής Πρέβεζας»:Το σύνολο πνευστών που συναποτελούσαν οι συμμετέχοντες μαθητές του Φεστιβάλ, υπό την καθοδήγηση του καθηγητή τους, Δημήτρη Φωτόπουλου, συνέπραξε με τους δυο προαναφερόμενους σολίστ στο φλάουτο και την κιθάρα, για την ερμηνεία δυο μερών του μελωδικότατου έργου του Κώστα Γρηγορέα “Spring Trilogy”
Φτιάχνουν ιστορία οι παρέες:Πράξη XV’
Καλοκαίρι 2015. Ο Κ.Γ. συμπράττει με το νεανικό κιθαριστικό σύνολο «Hesperia Guitar Orch.» που διευθύνει ο καθηγητής Φραγκούλης Καραγιαννόπουλος, παρουσιάζοντας το έργο «Aegean Sketches» για σύνολο.
Φτιάχνουν Ιστορία οι παρέες:Πράξη XVI’
Βρισκόμαστε στο 2016. Ο Κ.Γ. παρουσιάζει το ηχογράφημα με τίτλο: “Recording Guitarist”, ένα αυτοπορτρέτο της αγαπημένης του -όπως δηλώνει- ιδιότητας του Recording Artist.
Το cd περιλαμβάνει έργα για σόλο κιθάρα του ιδίου, καθώς και άλλων Ελλήνων συνθετών όπως των: ΚυριάκουΤζωρτζινάκη, Μιχάλη Τραυλού, Νίκου Σκαλκώτα, Λένα Πλάτωνος. Στο ίδιο ηχογράφημα περιλαμβάνονται και έργα των Heitor Villa-Lobos, Manuel M. Ponce και Abel Carlevaro.
Μέσα στην ίδια χρονιά ο συνθέτης παρουσιάζει σε συναυλία μια επιλογή έργων του για κιθάρα, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Λουτρακίου «All that Guitar»
Ερμηνεύουν οι εκλεκτοί νέοι κιθαριστές Γιώργος Αθανασίου, Γιώργος Τσάνας, Βασίλης Κανελλόπουλος, Γιώργος Αναγνωστόπουλος.
Μαζί τους και ο καταξιωμένος σολίστ και πολυβραβευμένος δάσκαλος Βασίλης Καναράς, ο οποίος στη συνέχεια ηχογραφεί για πρώτη φορά σε δίσκο την σύνθεση του Κ.Γ. «Πανσέληνος στο Μόλυβο».
Φτιάχνουν ιστορία οι παρέες: Πράξη XVII΄
Mάϊος 2018. Ο Κ.Γ. διασκευάζει για τσέμπαλο, τα έργο του “Αθώα Σουίτα” (σε πέντε μέρη). Ερμηνεύει η καταξιωμένη τσεμπαλίστα Κατερίνα Κτώνα. Η συνεργασία τους ξεκίνησε όταν ο Κ.Γ. της έστειλε το έργο του στην αρχική του εκδοχή για κιθάρα.
Η σολίστ, Κατερίνα Κτώνα ακούγοντάς το, ενθουσιάστηκε και το φαντάστηκε εξαιρετικά ταιριαστό στο τσέμπαλο. Κάπως έτσι πήρε το δρόμο της η εξαιρετική συνεργασία τους για να καταλήξει στο γεμάτο λυρισμό άλμπουμ “The Innocent Suite”,το οποίο περιλαμβάνει επίσης το έργο «Mattina Luminosa» (σε δύο μέρη) :
Φτιάχνουν Ιστορία οι Παρέες: Πράξη XVIII’
Σεπτέμβριος 2018: Ο νεαρός σολίστ, Βασίλης Κανελλόπουλος ηχογραφεί ερμηνεύοντας έξοχα τα έργα «Τρεις Ελληνικές Σπουδές», «Πρέβεζα» και «Αιγαιοπελαγίτικα σκίτσα». Και τα τρία αυτά έργα θα αποτελέσουν μέρη του νέου άλμπουμ του Κ.Γ. «Θαλασσογραφίες»
Φτιάχνουν ιστορία οι παρέες: Πράξη ΧIΧ΄
Νοέμβριος 2018: Ο Κ.Γ. ερμηνεύει μοναδικά και παρουσιάζει σε ηχογράφηση, μια κορυφαία και άκρως απαιτητική μουσικά και τεχνικά σύνθεση του ρεπερτορίου της κιθάρας: Το (►)»Nocturnal, op.70 (After John Dowland)» του κορυφαίου Βρεττανού συνθέτη του 20ου αιώνα Benjamin Britten. Μια ηχογράφηση που, όπως ο ίδιος σημειώνει, την χρωστούσε στον εαυτό, του δεδομένου ότι το συγκεκριμένο έργο υπήρξε φάρος έμπνευσης της σολιστικής, αλλά και της συνθετικής του πορείας.
Φτιάχνουν ιστορία οι παρέες: Πράξη XX΄
25 Φεβρουαρίου 2019. Πολλοί-όχι προφανώς όλοι-από τους συνοδοιπόρους του Κώστα Γρηγορέα, συμπράττουν σε μια υπέροχη μουσική βραδιά, που ξεχειλίζει από μουσική, ευαισθησία και συγκίνηση.
Στο φυλλάδιο της συναυλίας, ο συνθέτης-κιθαριστής έχει επιλέξει να γράψει το εισαγωγικό σημείωμα σε πρώτο πρόσωπο:
«Το ταξίδι μου στη μουσική ξεκίνησε ως μοναχικό. Οι συνθήκες, αλλά κυρίως η ιδιοσυγκρασία μου, το καθόρισαν αυτό. Η κιθάρα έτυχε να είναι το εργαλείο, και μάλλον αποδείχτηκε κατάλληλο: αρκετά κοινωνικό ώστε να φτιάξω καλλιτεχνικές προσωπικές σχέσεις, να συμμετάσχω σε σύνολα, να συνοδεύσω, ν’ αυτοσχεδιάσω· και αρκετά μοναχικό, ώστε ν’ αντέξει τους μονολόγους και τις εμμονές μου.
Μέσω όλων αυτών, λοιπόν, ευτύχησα να ταξιδεύω. Πραγματικά ταξίδια, σε ωραίες χώρες, αλλά και μουσικά ταξίδια, σε είδη που βιωματικά δεν μου ανήκουν. Ως όχημα, οι σολιστικές μου δραστηριότητες, αλλά και οι συνεργασίες με θαυμάσιους συνθέτες, τραγουδοποιούς, μουσικούς, τραγουδιστές. Με κάποιους από αυτούς μάλιστα απέκτησα προσωπική μουσική σχέση και μακρόχρονη συνεργασία. Ήταν δάσκαλοί μου, ακόμη και μέντορές μου, και κάποιοι εξακολουθούν να είναι. Η ιδιοσυγκρασία μου, όμως, οριοθετεί αυτές τις σχέσεις. Η μανία μου για απόλυτο έλεγχο στο τελικό αποτέλεσμα με απομακρύνει από τα μεγάλα μουσικά σύνολα, τα μεγαλόπνοα εγχειρήματα. Για μένα όμως αυτό είναι κάτι το φυσικό. Όταν, λοιπόν, έφτασε το πλήρωμα του χρόνου, και θεώρησα απαραίτητο να οργανώσω τις μουσικές μου σκέψεις ως έργα με αρχή, μέση και τέλος, όλα τα παραπάνω καθόρισαν την συνέχεια. Η, πάλι εξ ιδιοσυγκρασίας, ταύτισή μου με ποιητές και τραγουδοποιούς με οδήγησε στις μικρότερες φόρμες. Η επιμονή μου στις λεπτομέρειες, ακόμη και στις επουσιώδεις, με οδήγησε αναγκαστικά σε αφαιρετικές φόρμες. Η μοναχικότητα μου, που έχει την ανάγκη να επικοινωνήσει, με οδήγησε σε συνθέσεις για να ερμηνεύσω εγώ ο ίδιος τον εαυτό μου, ή συνθέσεις για ανθρώπους που γνωρίζω και θαυμάζω και θέλω να υπάρξω και μέσω αυτών. Ως δημιουργός, λοιπόν, θα έλεγα πως μάλλον είμαι συνθέτης «της αφορμής», και πολύ ανυπόμονος για ν’ αντέξει στα χέρια μου μια μεγάλη φόρμα, σαν αυτές που θαυμάζω σε άλλους. Το «ποίημα» ή έστω το «διήγημα» είναι επαρκή για μένα. Ή, καλύτερα, θα έλεγα ότι «ελπίζω να είμαι εγώ επαρκής γι’ αυτά».
Την αυλαία ανοίγει ο ίδιος, ο οποίος υποδέχεται με το πηγαίο χιούμορ του το κοινό, για να ερμηνεύσει μια σύνθεσή του για σόλο κιθάρα, με τον γενικό τίτλο «Καλοκαιρινά» (τα μέρη: «Πρωί στη θάλασσα», «Μεσημεριανό γλέντι» και «Ηλιοβασίλεμα»).
Στη συνέχεια εμφανίζεται επί σκηνής η τσεμπαλίστα Κατερίνα Κτώνα, η οποία ερμηνεύει το πρώτο μέρος (Πρελούδιο) από το έργο «Mattina Luminosa», και κατόπιν τέσσερα μέρη από την τρυφερή “InnocentSuite” καταχειροκροτούμενη από το κοινό. Στο τέλος, «κερδίζει» το κοινό με τη σύντομη και γλαφυρή διήγησή της, αναφορικά με το πόσο είχε γοητευτεί από το έργο (που στην αρχική του μορφή ήταν για σόλο κιθάρα και ηχογραφήθηκε από τον Γιώργο Τοσικιάν) και πώς αρχικά δίσταζε να εκφράσει στον συνθέτη την ιδέα να το μεταγράψει για τσέμπαλο.
Η μουσική βραδιά συνεχίστηκε με έργα για σόλο κλασική κιθάρα. Επί σκηνής, ο εξαιρετικός Γιώργος Τοσικιάν, για να ερμηνεύσει τα «Παράδοξη Μπαλάντα» και “Danzaconfuoco” από την συλλογή «Κιθάρα σε Ελληνικό Τρόπο». Αυτό το σύντομο ρεσιτάλ του σολίστ είχε και μια άλλη διάσταση, πολύ συγκινητική: αφενός διότι τα έργα αυτά είναι αφιερωμένα στην επί 30 και πλέον χρόνια σύντροφο του συνθέτη Τασούλα Καλόγρηα (όπως ο ίδιος ανέφερε επί σκηνής) κι αφετέρου διότι στο ακροατήριο βρισκόταν και ο προσχολικής ηλικίας γιος του Γιώργου Τοσικιάν, ο οποίος άκουσε για πρώτη φορά τον πατέρα του… και μάλιστα σε αυτή την ιστορική συναυλία.
Το ομώνυμο έργο της συλλογής «Σε Έλληνικό Τρόπο» (τα μέρη: «Moνόλογος» & «Χορός») ερμήνευσε έξοχα ο διεθνούς φήμης σολίστ, Μιχάλης Κονταξάκης. Ένα έργο υψηλών τεχνικών και ερμηνευτικών απαιτήσεων, κομβικής σημασίας στην δημιουργική πορεία του συνθέτη, όπως ο ίδιος δηλώνει.
Αλλά κατά τη γνωστή ρήση «δεν υπάρχει τίποτε καλύτερο από μια κιθάρα, εκτός από δυο!» Το καταξιωμένο ντουέτο Αλεξάνδρας Χριστοδήμου – Γιάννη Πετρίδη ερμήνευσε τα δυο μέρη από το “Soundtracks” και συγκεκριμένα τα έργα “The Sun” και “My Sky”. Το υπέροχο αυτό ντούο ερμήνευσε με μεγάλη μουσικότητα τις μελωδικότατες αυτές συνθέσεις, ενθουσιάζοντας το κοινό.
Το πρώτο μέρος της συναυλίας έκλεισαν οι σπουδαίοι σολίστ, Έφη Αγραφιώτη και Κώστας Γρηγορέας με το αποκορύφωμα της μουσικής του ευαισθησίας: το έργο “The Night” που όπως ανέφερε ο Κ.Γ. είναι γραμμένο «για έναν άνθρωπο που μας έχει “σφραγίσει” και τον θεωρούμε «μέντορά» μας:τον Μάνο Χατζιδάκι».
Το δεύτερο μέρος της συναυλίας δεν περιλάμβανε μόνο μουσική που μας «ταξίδεψε». Ξεκίνησε με μια κιθάρα ιδανική για ταξίδια… Πρόκειται για την «moov travel guitar» που έχει κατασκευάσει ο πολυπράγμων σολίστ και Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Διεθνούς Φεστιβάλ Λουτρακίου, Γιώργος Μπεχλιβάνογλου, ο οποίος ερμήνευσε τo έργo «November Mood» (τα μέρη: Intro” και “Song”).” Η παρουσία αυτή της ιδιαίτερης κιθάρας, θελήσαμε να είναι μια έκπληξη για το κοινό, σχολίασε ο Κ.Γ.
Οι ονειρικές μελωδίες συνεχίστηκαν με το «Όνειρο» από την «Παιδική Φαντασία» γραμμένο αρχικά για κιθάρα-φλάουτο. Όπως εξήγησε ο ίδιος ο συνθέτης, η μελωδία προέρχεται από ένα τραγούδι που είχαν γράψει με τον ΝίκοΚαλόγρηα με θέμα τα παιδιά των φαναριών. Έτσι εξηγείται το άκρως συγκινητικό ύφος της μελωδίας, που οφείλεται στις-ιδιαίτερης ομορφιάς-συνηχήσεις από το νέι του παγκοσμίως γνωστού Χάρη Λαμπράκη, σε συνδυασμό με τη -μοναδικής ευαισθησίας -ερμηνεία του Κώστα Γρηγορέα.
Ακολούθως, στην παρέα προστέθηκε και ο πάντοτε ευρηματικός Βασίλης Τζαβάρας, δίνοντας μια άλλη διάσταση με τον ήχο της ηλεκτρικής κιθάρας του και των ηλεκτρονικών εφέ που χρησιμοποίησε. Ερμήνευσαν τα δυο μέρη από το “Νight Τalk” (“Improvisation” και “Notturno Affettuoso”-έργο το οποίο ο συνθέτης έχει αφιερώσει στη σημαντική προσωπικότητα της κιθάρας, Λίζα Ζώη). Το έργο, περιλαμβάνεται στο ηχογράφημα “Soundtracksfor Ιdeal Μovies”. Όπως επεσήμανε ο Κ.Γ. προετοιμάζοντας το κοινό για την άκρως ενδιαφέρουσα-πλην όμως κάπως ασυνήθιστη αυτή συνήχηση μουσικών οργάνων, «το έργο ξεκινάει με αυτοσχεδιασμό των Βασίλη Τζαβάρα και Χάρη Λαμπράκη σε μια συγκεκριμένη μελωδική και αρμονική σειρά, για να καταλήξει σε ένα απολύτως προγραμματισμένο σόλο κλασικής κιθάρας».
Σε διαφορετική ατμόσφαιρα, μας μετάφερε ο νεότατος, πλην όμως πολυβραβευμένος δεξιοτέχνης, Βασίλης Κανελλόπουλος, ερμηνεύοντας δυο έργα για σόλο κιθάρα: «Πρέβεζα», και «Αιγαιοπελαγίτικα σκίτσα» (τα μέρη: «Πανσέληνος στο Μόλυβο» και «Στα Βήματα του Μάρκου»). Όλα αυτά τα έργα, όπως εξήγησε ο συνθέτης, εντάσσονται στην ενότητα που ολοκληρώνεται αυτή την εποχή με το γλαφυρό τίτλο: «Θαλασσογραφίες». Σημειωτέον δε, ότι ο Βασίλης Κανελλόπουλος είναι μαθητής του σπουδαίου δασκάλου Βασίλη Καναρά, ο οποίος, όπως προαναφέρθηκε έχει ηχογραφήσει για πρώτη φορά το «Πανσέληνος στο Μόλυβο» στο δεύτερο ηχογράφημά του, που κυκλοφόρησε το 2017, με τίτλο: “CosmosGuitar 2”.
Βαίνοντας σιγά σιγά προς το τέλος αυτής της υπέροχης μουσικής βραδιάς, οι παρέες των μουσικών έγιναν πολυπληθέστερες και πιο ποικίλες μουσικά, ερμηνεύοντας επίσης έργα από τη νέα συλλογή «Θαλασσογραφίες»: Την «Ανοιξιάτικη Τριλογία» για κουαρτέτο ξύλινων πνευστων και κιθάρα (ad libitum) και το έργο «Δήλος» για κιθαριστικό σύνολο.
Ο συνθέτης-κιθαριστής συνέπραξε στο πρώτο έργο με το σύνολο πνευστών «έμΠΝΕΥΣΗ», το οποίο αποτελείται από τους εξαίρετους μουσικούς: Σταύρο Θεοδωρόπουλο (όμποε), Στέλιο Ιωάννου (κλαρινέτο) Τάσο Φωτόπουλο (φαγκότο) και Δημήτρη Φωτόπουλο (φλάουτο) ο οποίος και διηύθυνε το σύνολο. Με τους πρώτους ήχους νιώσαμε ως εάν να ήταν Άνοιξη, γιατί σε αυτό το κλίμα παραπέμπουν οι μελωδίες της υπέροχης «Ανοιξιάτικης Τριλογίας»– ενός έργου αφιερωμένου στον εξαίρετο φλαουτίστα, Δημήτρη Φωτόπουλο. (Τα μέρη: «Ξαναζωντάνεμα», «Ελληνική Λαμπρή» και «Ανθοφορία»)
Τον επίλογο αυτής της-κρύας (εκτός του Μεγάρου) και πολύ ζεστής (εντός του)-μουσικής βραδιάς, έφερε υπέροχα εις πέρας με τον επαγγελματισμό και τη σοβαρότητά του το εξαιρετικό κιθαριστικό σύνολο «Κίθαρις» αποτελούμενο από τους σολίστ κλασικής κιθάρας: Γιώργο Γεωργάτο, Νίκο Μανιταρά, Τριαντάφυλλο Μπαταργιά, Κωνσταντίνα Ντεκούζη, Δημήτρη Παπά, Γιώργο Τοσικιάν, υπό τη διεύθυνση του καταξιωμένου σολίστ και δασκάλου, Ιάκωβου Κολανιάν.
Ερμήνευσαν έξοχα το έργο «Δήλος» (τα μέρη: «Τελετουργικό» και «Χορός») καταχειροκροτούμενοι από το συγκινημένο κοινό.
Το πηγαίο και συγκινητικό κλίμα της μουσικής βραδιάς κορυφώθηκε όταν επί σκηνής ανέβηκαν όλοι οι συντελεστές της συναυλίας. Ο συνθέτης και τιμώμενο πρόσωπο της βραδιάς, έδωσε σε κάθε έναν από τους μουσικούς ένα υψηλής αισθητικής αναμνηστικό, το οποίο φιλοτέχνησε η καλλιτέχνιδα, Ελένη Ψαρράκη.
Ιδιαίτερη αίσθηση, έκανε η έξοχη ιδέα της δημιουργού, να χαράξει τη φράση του Λουκιανού:
«Σε τίποτα δεν ωφελεί, λένε, η μουσική, αν μένει μυστική και κρυμμένη.»
Φτιάχνουν ιστορία οι παρέες: Αντί επιλόγου
26 Φεβρουαρίου 2019: Στον απόηχο αυτής της ιστορικής συναυλίας, συνειδητοποιώ ότι δεν περιλαμβάνομαι στους «φίλους» του Κώστα Γρηγορέα, από την άποψη ότι δεν συνεργάζομαι μαζί του ως μουσικός. Βιώνω όμως την εξαίρετη συνεργασία μας στο διαδικτυακό περιοδικό www.tar.gr, στη βάση μιας σχέσης που έχει τη χροιά εκείνης μεταξύ Δασκάλου – μαθητή. Ενός Δασκάλου, ο οποίος εν αντιθέσει με πλείστους άλλους… μιλάει (αντί να ουρλιάζει), κατανοεί (αντί να κατηγορεί) προτείνει (αντί να επιβάλλει), επιχειρηματολογεί (αντί να συγκρούεται) καθοδηγεί (αντί να αδιαφορεί), καλύπτει (αντί να εκθέτει), ενθαρρύνει (αντί να ισοπεδώνει), καλλιεργεί την ελπίδα (αντί τη ματαίωση).
Θυμάμαι πόσο εντυπωσιάστηκα από ένα ερώτημα που ο Κ.Γ. έθεσε στο πλαίσιο συνέντευξης που ο ίδιος έπαιρνε από γνωστή κιθαρίστα, το οποίο διατυπώθηκε περίπου ως εξής: «Κατά τη γνώμη μου, ο Δάσκαλος παράλληλα με τον εκπαιδευτικό του ρόλο, έχει την υποχρέωση να «χτίσει» και αυτοπεποίθηση στο μαθητή. Συμφωνείτε;» Τότε ήταν που συνειδητοποίησα ότι συνεργαζόμενη μαζί του, βιώνω ακριβώς αυτή την πτυχή που απορρέει από τον εκπαιδευτικό του ρόλο ως Δασκάλου. Παράλληλα, η συνεργασία μας, αυτή καθεαυτήν, αποτελεί ένα εξαίρετο πλαίσιο άτυπης εκπαίδευσης, όπου διδάσκομαι, από κάθε τι που γράφει, στον υπολογιστή ή την παρτιτούρα, προσπαθώντας να το αφουγκραστώ, να το επεξεργαστώ και να το εντάξω στο δικό μου πνευματικό οπλοστάσιο…
Σε μια εποχή που η κυρίαρχη αισθητική των έργων σύγχρονης μουσικής παραπέμπει σε μια μεταμοντέρνα αντίληψη «σύγκρουσης» με τη μελωδία, σε μια εποχή που γίνεται λόγος για έλλειψη έμπνευσης και για το -όχι σπάνιο-φαινόμενο δημιουργίας «στείρων» μουσικών έργων, ο Κώστας Γρηγορέας διατηρεί μια αξιοθαύμαστη ισορροπία μεταξύ λογικής και ευαισθησίας. Τούτο, δεν διαφαίνεται μόνο μέσω της υπέροχης μουσικής του. Αντανακλάται περίτρανα, σε μια χαρακτηριστική φράση του στο πλαίσιο ραδιοφωνικής συνέντευξης, όταν ερωτηθείς από τη Λίλλη Καρατζαφέρη [12]«αν συνθέτει με την καρδιά ή με το μυαλό», εκείνος απάντησε: «η μουσική πρέπει να αγγίζει την καρδιά, χωρίς να προσβάλλει το μυαλό»….
Τίνα Βαρουχάκη varouchaki.tar@gmail.com
Μάρτιος 2019 Η επιλογή εικόνων, βίντεο και η επιμέλεια του κειμένου είναι ευθύνη της αρθρογράφου
Φωτογραφίες από τη συναυλία του Μεγάρου: Χάρης Ακριβιάδης
Προφανώς και είναι απολύτως περιττό να αναφέρω οτιδήποτε σχετικό με την καριέρα του Maestro Julian Bream,
ο οποίος προσφάτως (15 Ιουλίου) έκλεισε τα 85 χρόνια της πολύτιμης ζωής του.
Χρόνια, που τα περισσότερα από αυτά γέμισε με ανεπανάληπτους μουσικούς θησαυρούς.
Τόσους πολλούς μάλιστα, ώστε κατά την ταπεινή μου γνώμη, να έχει κάθε δικαίωμα να υπερηφανεύεται
περισσότερο από κάθε άλλον κιθαριστή, πως οδήγησε το ρεπερτόριο της κλασικής κιθάρας στην σύγχρονη κλασική μουσική.
Ας του ευχηθούμε λοιπόν, ακούγοντας κάποια από τα αριστουργήματα που ο μέγας Benjamin Britten του εμπιστεύτηκε.
Η επιλογή έγινε από τον συνεργάτη του TaR Δημήτρη Κυπραίο και θερμά την προσυπογράφω.
Χρόνια σου πολλά λοιπόν Δάσκαλε!
Να είσαι πάντοτε ευτυχισμένος και δημιουργικός.
Kostas Grigoreas talks about his «soloist-composer» nature, how to be open to new ideas and how to use music tools to experiment with everything, without hesitation.
What does music mean to you personally?
It is difficult to answer. Music has been part of my life as long as I remember myself.
Do you agree that music is all about fantasy?
I agree, but I think that fantasy cannot function without reality. Combining both in a composition or performance, gives the essential contrast that leads to musical excitement.
If you were not a professional musician, what would you have been?
Probably an engineer, related to electronics. I love everything that is related with technology and I feel happy that I can use it to create, perform, record and promote music. On the other hand, if I was not musically talented, I would probably be happy as a recording engineer.
The classical music audience is getting old, are you worried about your future?
The music audience generally, is getting old. I think that most of the stuff that young people „consume“ now is far from what I should consider as music. I would call that stuff „entertaining audio products“ and I am OK with that. They are nice if you want to dance or (just) mention the problems of your life, but no, for me they are not the art of music. All these products are far, not only from classical music, but also from all other honest artistic music genres, like Traditional, Jazz, quality Rock and Folk, etc. The audience diminishes in every real music genre. It is sad, but it will pass…
What do you envision the role of classical music to be in the 21st century? Do you see that there is a transformation of this role?
Of course there is a transformation. The classical music performer is not anymore in his room practicing countless hours for the „one concert“. The classical composer is not anymore creating music „to be discovered“ some years later. Music technology and use of the internet has given new tools for everyday creation and performance. Reaching your audience is a completely different process, in comparison to the (even near) past.
When I say that classical music is searching for new ways or that classical music is getting a new face, what would come to your mind?
Classical musicians were never isolated. Absorbing ideas and feelings from other cultures and music genres was always an inspiration for all really talented artists. However, music from all over the world is now at our fingertips (and ears) all day long. It is normal that classical music should become more and more „open“. For me, that is a blessing. I can perform or create music as I want it, no obligation to be „tonal“ or „atonal“ or „serial“, etc. My artistic palette may include everything, without any guilt!
Do you think we musicians can do something to attract the young generation to the classical music concerts? How will you proceed?
I think that being honest and simple is enough. Young people don’t like the snobbish attitude in art. Of course, mixing sound with video, acting, dance, etc. can help to expand our audience. I like every creative collaboration of the arts. But I also like the simplicity of „just music“. To close your eyes and immerse yourself in music.
Tell us about your creative process. Do you have your favorite piece (written by you). How did you start working on it?
It i not easy to answer. I have been a guitar soloist for all my life and I cannot „escape“ from that attitude. Quite a lot of my guitar works were created to be performed by myself. However, some of them proved to be more suited to my performer’s personality and they have become „mine“, and maybe I love them more, as I enjoy them through performance. Some were suited to others, and they „went away“. Generally speaking, I see my music from a distance. Maybe it is normal, as I am a composer that needs motivation to make music. Most of the time, that motivation is the admiration for others, musicians or groups that finally perform them.
We, Moving Classics TV, love the combination of classical music with different disciplines: music and painting, music and cinematography, music and digital art, music and poetry. What do you think about these combinations?
We are musicians, but mainly we are artists. Collaboration with other arts is an obligation and a great motive for creation and artistic pleasure.
Can you give some advice to young people who want to discover classical music for themselves?
To listen as much as they can to the work of the great masters of our art, composers, performers, maestros. To be open to new ideas and (if they are technically educated) to use their music tools to experiment with everything, without hesitation. Classical music in the 21st century is the only music that really has no borders. Think about it. You are free to create or be in any style you want. You can even create your own unique style, no need to be labeled as experimental, traditional, jazz, rock, etc.
Now it is common practice in the media to say that classical music is getting into the consumption business, do you agree? We are speaking about the supply and demand rules and how to sell your “product”, in your case your compositions. How do you see it?
You cannot create honest art following the market rules. Innovation can rarely become profitable. Fake innovation yes, all media are full of clichéd audio products labeled as „brand new“. Of course, a work of art can become mainstream and profitable when it matures. Nevertheless, I believe that an artist must be free from market rules. That is why I think it is necessary for all kinds of fine art to be financially supported, preferably by the state.
What projects are coming up? Do you experiment in your projects?
I recently completed a recording project, a collection of guitar works by myself and other composers of the 20th & 21st centuries. Its title is „Kostas Grigoreas: Recording Guitarist”, and you can listen on youtube:
I am now recording some solo works, including my favorite guitar composition by Benjamin Britten „Nocturnal after John Dowland, op.70“. I am also preparing a collection of works by me, performed by various small instrumental groups.
To conclude, I should mention that I like to make music for solo instruments or for small groups where each instrument „plays a role“. Probably, my soloist-composer nature leads me to that.
Εκλεκτοί κιθαριστές παρουσίασαν συνθέσεις για σόλο κιθάρα του Κώστα Γρηγορέα.
Μια συναυλία στα πλαίσια του φεστιβάλ κιθάρας «All that Guitar», που πραγματοποιήθηκε και φέτος με ιδιαίτερη επιτυχία στο Λουτράκι.
(Από αριστερά)Γιώργος Μπεχλιβάνογλου (καλλιτεχνικός διευθυντής του φεστιβάλ), Γιώργος Αθανασίου, Γιώργος Τσάνας, Βασίλης Κανελλόπουλος, Γιώργος Αναγνωστόπουλος, Βασίλης Καναράς, Κώστας Γρηγορέας.
Γιώργος Αθανασίου
(Ερμήνευσε τα έργα Mattina Luminosa και Danza con Fuoco)
Γιώργος Τσάνας
(Ερμήνευσε τα έργα Notturno Affettuoso και Παράδοξη Μπαλάντα)
Γιώργος Αναγνωστόπουλος
(Ερμήνευσε το έργο Τραγούδι με Κρυμμένα Λόγια)
Βασίλης Κανελλόπουλος (Ερμήνευσε τα έργα Τρεις Ελληνικές Σπουδές, Στα Βήματα του Μάρκου και Πρέβεζα)
Βασίλης Καναράς
(Ερμήνευσε το έργο Πανσέληνος στο Μόλυβο)
Με ευρεία συμμετοχή κιθαριστών και κοινού πραγματοποιήθηκε και το φετινό Διεθνές Φεστιβάλ Κιθάρας Θεσσαλονίκης. Με την συμμετοχή επιφανών ανθρώπων της μουσικής από την Ελλάδα και το εξωτερικό, αλλά και ταλαντούχων νέων κιθαριστών, οι δραστηριότητές του περιελάμβαναν ελκυστικές και πολύπλευρες, όπως αρμόζει σε ένα διεθνές φεστιβάλ, εκδηλώσεις.
Το πρόγραμμα του φεστιβάλ περιελάμβανε συναυλίες, διαλέξεις, εκθέσεις οργανοποιών, σεμινάρια και μουσικά εργαστήρια συνόλων, καθώς και διαγωνισμούς ερμηνείας και σύνθεσης με σημαντικότατης αξίας βραβεία. Η πραγματοποίηση όλων αυτών οργανώθηκε με επιμέλεια και επαγγελματισμό από τον καλλιτεχνικό διευθυντή του φεστιβάλ κιθαριστή-συνθέτη Φώτη Κουτσοθόδωρο. Το φεστιβάλ πραγματοποιήθηκε με την οικονομική αρωγή του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος και σε συνεργασία με το Σύλλογο Πολιτιστικής Ανάπτυξης “Ωδείου Τούμπας Κ. Ματσίγκου” και την Φιλόπτωχο Αδελφότητα Ανδρών Θεσσαλονίκης. Υποστηρίχτηκε από καλλιτέχνες με αξιόλογο δημιουργικό, ερμηνευτικό ή διδακτικό έργο, τα ονόματα των οποίων παρατίθενται αλφαβητικά:
Ακολουθεί αναλυτικά ο απολογισμός του 3ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κιθάρας Θεσσαλονίκης.
ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΙ
ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΣΥΝΘΕΣΗΣ
– 16/3 Διεξαγωγή της τελικής φάσης του διαγωνισμού σύνθεσης και διασκευής με τη μορφή ρεσιτάλ του Φώτη Κουτσοθόδωρου.
Ο καλλιτεχνικός διευθυντής του φεστιβάλ Φώτης Κουτσοθόδωρος, ο οποίος και ερμήνευσε όλα τα έργα του τελικού κύκλου των διαγωνισμών Σύνθεσης και Διασκευής.
H τελική φάση των Διαγωνισμών Σύνθεσης και Διασκευής για κιθάρα έγινε στην αίθουσα της Φιλοπτώχου Αδελφότητας Ανδρών Θεσσαλονίκης. Στη φωτογραφία διακρίνονται [στις δυο πρώτες σειρές και από αριστερά] : Κωνσταντίνος Λυκουργιώτης (Α’ Βραβείο του Διαγωνισμού Σύνθεσης), Κώστας Γρηγορέας, Έλενα Παπανδρέου, Rolland Dyens, Ευαγγελία Κατέλη, Oscar Ghiglia, Χρήστος Σαμαράς, Marcin Dylla.
Τα έργα που προκρίθηκαν από την πρώτη φάση ήταν τα εξής:
Κωνσταντίνος Λυκουργιώτης: Εύτερπον
Θεόδωρος Παναγόπουλος: Απάτη
Γεώργιος Παπαοικονόμου: Επίκλησις
Βραβείο Σύνθεσης: Κωνσταντίνος Λυκουργιώτης: Εύτερπον
ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΔΙΑΣΚΕΥΗΣ
Τα έργα που προκρίθηκαν από την πρώτη φάση ήταν τα εξής:
Ορέστης Καλαμπαλίκης: Νίκος Μπάτης: Γυφτοπούλα
Πέτρος Καμπουράκης: Νίκος Σκαλκώτας : Σονάτα
Roberto Kuhn (Χιλή): H.V. Lobos: Bachianas n.4 – Prelude
Βραβείο Διασκευής: Δεν απονεμήθηκε
– 20/3 Διεξαγωγή της τελικής φάσης των διαγωνισμών Μουσικής Δωματίου και Εκτέλεσης όλων των κατηγοριών.
· Tο ηχο-εργαστήρι της κιθάρας, αναφέρεται στο πρόγραμμα ως: «Μια ομαδική δημιουργική δράση που απευθύνεται σε μαθητές της προκαταρτικής και κατωτέρας τάξης του οργάνου. Με τους ήχους της κιθάρας πλαισιώνουμε την αφήγηση ενός κειμένου, άλλοτε με μελωδίες από το γνωστό μαθητικό ρεπερτόριο και άλλοτε αυτοσχεδιάζουμε, χρησιμοποιώντας διάφορα εργαλεία από την ηχητική παλέτα του οργάνου. Με τον τρόπο αυτό, αναζωπυρώνουμε τη φαντασία μας, δίνοντας μια άλλη διάσταση στα είδη γνωστά κομμάτια, καθώς συνδυάζονται με εικόνες και εξερευνούμε τις δυνατότητες του οργάνου μέσα από ήχους που χρησιμοποιούνται στο σύγχρονο ρεπερτόριο. Έτσι, η δημιουργική διάδραση των τεχνών προάγει τη χαρά της ομαδικής δουλειάς και μας ξεναγεί στις δυνατότητες του οργάνου.» Οι πρόβες πραγματοποιήθηκαν την Παρασκευή και το Σάββατο, 18-19/3 και ακολούθησε παρουσίαση του αποτελέσματος του εργαστηρίου την Κυριακή, 20/3 στην τελετή λήξης του φεστιβάλ.
Επιμέλεια: Γιώργος Σίσκος
Αφήγηση: Βασιλική Ζάγκλη, θεατρολόγος
· Ορχήστρα από κιθάρες με την επιμέλεια του κιθαριστή Στέλιου Μούστου και αποτελούμενη από ενεργά μέλη του φεστιβάλ, σε πρόγραμμα που παρουσιάστηκε στην τελετή λήξης του φεστιβάλ.
ΔΙΑΛΕΞΕΙΣ
17/3 Διάλεξη για την κατασκευή της κλασικής κιθάρας από τον κατασκευαστή Γιάννη Παλαιοδημόπουλο.
18/3 «Έξι χορδές σαν μια κιθάρα». Διάλεξη του παραγωγού του Τρίτου Προγράμματος Στέλιου Μούστου σχετικά με τις λιγότερο γνωστές πτυχές του κιθαριστικού ρεπερτορίου.
18/3 Διάλεξη του μουσικολόγου Θεόδωρου Κίτσου με θέμα: «Τα νυκτά έγχορδα στην περίοδο της Αναγέννησης και του Μπαρόκ».
20/3 Διάλεξη-παρουσίαση του συνθέτη-κιθαριστή Κώστα Γρηγορέα, με θέμα το συνθετικό του έργο για κιθάρα.
ΡΕΣΙΤΑΛ
17/3 – Ιωάννα Καζόγλου (κιθ.) περυσινή νικήτρια του διαγωνισμού έως 17 ετών
Δεν προωθώ αυτό το βίντεο για να ευλογήσω τα γένια ημών των μουσικών. :-)
Απλά θεώρησα πως είναι μια απλή αλλά συνάμα πλήρης απάντηση στην ερώτηση των γονιών για το τι επί πλέον προσφέρει στα παιδιά τους η σοβαρή και συστηματική εκμάθηση ενός μουσικού οργάνου.
Εκτός φυσικά της αυτονόητης αισθητικής και ψυχικής καλλιέργειας.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
%20(Copy).jpg)
%20(Copy).jpg)
%20(Copy).jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
%20(Copy).jpg)
.jpg)
%20(Copy).jpg)
%20(Copy).jpg)
%20(Copy).jpg)
%20(Copy).jpg)
%20(Copy).jpg)
%20(Copy).jpg)
1%20(Copy).jpg)
%20(Copy).jpg)
%20(Copy).jpg)
.jpg)
.jpg)
Η Μουσική Σελίδα του Κώστα Γρηγορέα 